PZPR – on, ona czy ono?
zwracam się do Poradni z pytaniem dotyczącym kwestii określania rodzajów gramatycznych niektórych skrótów. Często słyszę w mediach konstrukcje takie jak: USA nie zgodziły się na…, PZPR prowadziła politykę…, itd. Czy formy te można zastąpić chyba bezpieczniejszym (w sytuacji, gdy nie znamy rozwinięcia skrótu) rodzajem nijakim?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
25.10.2017
25.10.2017
Szanowni Państwo,zwracam się do Poradni z pytaniem dotyczącym kwestii określania rodzajów gramatycznych niektórych skrótów. Często słyszę w mediach konstrukcje takie jak: USA nie zgodziły się na…, PZPR prowadziła politykę…, itd. Czy formy te można zastąpić chyba bezpieczniejszym (w sytuacji, gdy nie znamy rozwinięcia skrótu) rodzajem nijakim?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
Liczbę i rodzaj skrótowców możemy ustalać na dwa sposoby.
Po pierwsze, skrótowiec może przyjmować liczbę i rodzaj takie, jakie wynikają z cech jego wyrazu nadrzędnego. W skrótowcu PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza) nadrzędny jest rzeczownik partia, a zatem całemu skrótowcowi przypiszemy rodzaj żeński i liczbę pojedynczą (PZPR prowadziła politykę…). Ten model jest uważany za staranniejszy.
Drugą metodą jest przypisanie skrótowcowi cech wynikających z jego zakończenia. Dla skrótowców zakończonych w wymowie na spółgłoskę (np. PZPR – wym. [pe-zet-pe-er]) jest to rodzaj męski (PZPR prowadził politykę…). Dla skrótowców zakończonych w wymowie na akcentowane -e, -i, -o, -u (np. SLD – wym. [es-el-de]) jest to rodzaj nijaki (SLD prowadziło politykę…). Dla skrótowców zakończonych w wymowie na akcentowane -a (np. AK – wym. [a-ka]) jest to rodzaj żeński lub nijaki (AK prowadziła politykę… / AK prowadziło politykę…). Dla skrótowców zakończonych w wymowie na nieakcentowane -a (np. FIFA – wym. fifa) jest to rodzaj żeński. Ten model uważany jest za mniej staranny.
Po pierwsze, skrótowiec może przyjmować liczbę i rodzaj takie, jakie wynikają z cech jego wyrazu nadrzędnego. W skrótowcu PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza) nadrzędny jest rzeczownik partia, a zatem całemu skrótowcowi przypiszemy rodzaj żeński i liczbę pojedynczą (PZPR prowadziła politykę…). Ten model jest uważany za staranniejszy.
Drugą metodą jest przypisanie skrótowcowi cech wynikających z jego zakończenia. Dla skrótowców zakończonych w wymowie na spółgłoskę (np. PZPR – wym. [pe-zet-pe-er]) jest to rodzaj męski (PZPR prowadził politykę…). Dla skrótowców zakończonych w wymowie na akcentowane -e, -i, -o, -u (np. SLD – wym. [es-el-de]) jest to rodzaj nijaki (SLD prowadziło politykę…). Dla skrótowców zakończonych w wymowie na akcentowane -a (np. AK – wym. [a-ka]) jest to rodzaj żeński lub nijaki (AK prowadziła politykę… / AK prowadziło politykę…). Dla skrótowców zakończonych w wymowie na nieakcentowane -a (np. FIFA – wym. fifa) jest to rodzaj żeński. Ten model uważany jest za mniej staranny.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
