Polszczenie imion postaci historycznych
Szanowni Państwo.
Kwestia spalszczania imion monarchów (zwłaszcza europejskich) była poruszana wielokrotnie. Kierunek jest jasny: spalszczamy!
Pytanie: co z tymi, którzy monarchami nie byli? Bo tutaj, mam wrażenie że panuje ogromny chaos. Kilka przykładów:
Stalin, bez dwóch zdań, miał na imię Józef. A jego poplecznik i imiennik (!) to już Josif Tito.
Cesarz Austro- Węgier, Franciszek Józef miał syna, o którym mówimy Frantz Ferdinand. (a książę Karol za życia królowej?)
Każdy powie Ryszard Wagner, Jan Bach czy Amadeusz Mozart a Vivaldi czy Verdi to już tylko (odpowiednio) Antonio i Giuseppe.
Wreszcie wisienka na torcie: Iwan (po rosyjsku) Groźny (po polsku)!
Czy istnieje tu jakaś reguła?
W odniesieniu do imion obcych władców (historycznych i żyjących), ich żon oraz oficjalnych dzieci reguły ich podawania w języku polskim są jasno określone i wielokrotnie były opisywane w Poradni. Zasadniczo nazwy te należy spolszczać (!), chyba że nie jest to możliwe, por. np. imię norweskiego księcia Håkona, które nie ma polskiego odpowiednika. Są też wyjątki od reguły ogólnej. Mimo że imię cara Rosji z dynastii Rurykowiczów moglibyśmy spolszczyć, to zgodnie z tradycją mówimy i piszemy Iwan IV Groźny, a nie Jan Groźny.
Czym innym są natomiast imiona (czasami także nazwiska) lub pseudonimy postaci historycznych urodzonych przed XX stuleciem. W tym wypadku posługujemy się formą spolszczoną – w określonych przez reguły edytorskie sytuacjach – tylko wówczas, gdy taka polskojęzyczna forma istnieje w tradycji piśmienniczej, por. np. Jan Sebastian Bach, Karol Darwin, Zygmunt Freud, Henryk Ibsen, Marcin Luter, Edward Manet, Molier, Michał Montaigne, Aleksander Puszkin, Jan Jakub Russo, Fryderyk Schiller, William Szekspir (imię ma postać oryginalną), Jerzy Waszyngton czy Wolter. Jeśli takiej tradycji brak, pozostawiamy nazwy osobowe w formie oryginalnej, por. np. Josip Broz Tito, Giuseppe Verdi czy Antonio Vivaldi.
