Rodzina wyrazów
Dzień dobry,
niektóre ćwiczenia i materiały dla uczniów szkół podstawowych przewidują, że do rodziny wyrazu „wiatr” poza „wiatrołapem” należą też: „wiać”, „zawiać”, „przewiać” itp. Czy słusznie?
Rodzina wyrazów to grupa słów zawierających ten sam rdzeń, czyli najmniejszą, niepodzielną podstawę słowotwórczą. Rdzeń stanowi tę część wyrazów pokrewnych, z którą wiąże się lub historycznie wiązało podstawowe znaczenie. W wyrazach: przewiać, wiać, wiatr i zawiać występuje ten sam rdzeń wia-, który wywodzi się jeszcze z praindoeuropejskiego pierwiastka *u̯ē- ‘wiać, dąć’ (por. też prasłowiańskie *vě- + przyrostek *trъ ‘wiatr’). Tymczasem wyraz wiatrołap to złożenie, które powstało z dwóch podstaw słowotwórczych (por. wiatr + międzyrostek -o- + łap(ać)). Ponieważ oparty jest na dwóch rdzeniach, do rodziny wyrazów wymienionych wcześniej może być zaliczany tylko w sensie bardzo szerokim (por. też: wiatrołom i wiatromierz).