Szanowny Panie,

nie są nam znane takie źródła. Możemy natomiast zrekonstruować schemat tworzenia w polszczyźnie nazw liczb wielkich i ich skrótów.

W Polsce – podobnie jak w większości państw europejskich – używany jest system nazewnictwa określany mianem skali długiej (fr. échelle longue). Skala długa ustanawia nazwy dla kolejnych liczb postaci 10⁶ⁿ (czyli potęg miliona), a nazwy tworzy się według schematu: n-ty + (-i-/-y-) + lion. Nazwy liczb postaci 10⁽⁶ⁿ⁺³⁾, których wartość wzrasta o trzy zera w stosunku do liczb podstawowych systemu, tworzy się według schematu: n-ty + (-i-/-y-) + liard. W skali długiej nazwy liczb z członem -liard (np. miliard, biliard, tryliard) są jednostkami pośrednimi. Począwszy od biliona, pierwsze człony nazw – oznaczone tu symbolem n – pochodzą od łacińskich określeń kolejnych liczb naturalnych (w formie przedrostków lub liczebników porządkowych).

Skróty nazw liczb o postaci 10⁶ⁿ tworzy się niemal automatycznie z pierwszej litery członu pierwszego oraz pierwszej i ostatniej litery członu drugiego, por.

• milion → mln,
• bilion → bln,
• trylion → tln.

Podobnie postępuje się w wypadku skrótów nazw liczb o postaci 10⁽⁶ⁿ⁺³⁾, por.

• miliard → mld,
• biliard → bld,
• tryliard → tld.

Według tego schematu można tworzyć skróty również od wielu kolejnych liczb wielkich, por. np.

• oktylion → oln,
• oktyliard → old,
• nonilion → nln,
• noniliard → nld,
• decylion → dln,
• decyliard → dld,
• undecylion → uln,
• undecyliard → uld,
• centylion → cln,
• centyliard → cld.

Niektórych skrótów nie da się, niestety, oprzeć bezpośrednio na wskazanym wzorcu, ponieważ pierwsze człony nazw rozpoczynają się od tych samych liter. W takiej sytuacji można byłoby np. odwołać się do praktyki spotykanej w angielszczyźnie, w której po pierwszej literze pierwszego członu stosuje się dodatkowy znak literowy odróżniający, pochodzący również z tegoż pierwszego członu, por. np.

• kwadrylion → kaln,
• kwadryliard → kald,
• kwintylion → kiln,
• kwintyliard → kild,
• sekstylion → skln,
• sekstyliard → skld,
• septylion → spln,
• septyliard → spld,
• duodecylion → ddln,
• duodecyliard → ddld.

Należy jasno podkreślić, że przedstawione powyżej skróty liczb wielkich od kwadryliona wzwyż mają charakter propozycji brachygraficznej (brachygrafię rozumiemy tu nie jako dział paleografii, lecz w szerszym znaczeniu jako naukę o skrótach i umiejętność posługiwania się nimi w piśmie). Skróty te stanowią wyłącznie formy potencjalne, czyli konstrukcje poprawnie utworzone pod względem reguł, ale nie występujące w praktyce piśmienniczej ani nie skodyfikowane w żadnej pracy słownikarskiej.

Należy stwierdzić ponadto, że rodzimi użytkownicy polszczyzny bardzo rzadko posługują się w języku ogólnym nazwami liczb wielkich, co w konsekwencji prowadzi do tego, że nie zrodziła się u nich potrzeba skracania tychże nazw. Liczby wielkie są stosowane przede wszystkim w piśmiennictwie specjalistycznym, w szczególności w tekstach naukowych i technicznych. Autorzy tego rodzaju publikacji nie posługują się jednak nazwami liczb (lub ewentualnie ich skrótami), lecz tzw. zapisem wykładniczym, który ma postać iloczynu z liczbą 10 z odpowiednim wykładnikiem potęgi. Nie pisze się zatem miliard herców ani mld Hz, ani też 1 000 000 000 Hz, lecz 10⁹ Hz.

Łączę pozdrowienia