Słowisień i Słopiewnie
Jak powinno się odmieniać tytuł wiersza Tuwima „Słowisień” i samo słowo? W Słowisieniu czy w Słowiśniu? Czy z zasady unikać odmiany tego neologizmu, pisząc np. w wierszu „Słowisień”, czy jednak odmieniać według jakiegoś wzorca, np. tak, jak sień? Czy traktować to jako słowo rodzaju męskiego, czy żeńskiego? Ten sam zestaw pytań dotyczyłby tytułu zbioru „Słopiewnie”.
Analiza fleksyjno-składniowa wiersza Słowisień pozwala stwierdzić, że neologizm słowisień jest rzeczownikiem rodzaju męskiego. W tytule występuje w formie mianownikowej. W czwartym wersie pierwszej zwrotki autor używa go w formie biernika liczby mnogiej słowiśnie, por. A przez liście kraśnie pęk słowiśnie:
- (a przez) liście – rzecz. r.n., biernik l.mn.; okolicznik,
- kraśnie – czas., 3. os. l.poj.; orzeczenie,
- pęk – rzecz. r.m., mianownik l.poj.; podmiot,
- słowiśnie – rzecz. r.m., biernik l.mn.; dopełnienie bliższe.
Rzeczownik ten miałby zatem następujący wzór odmiany:
M. słowisień, l.mn. słowiśnie
D. słowiśnia, l.mn. słowiśni (albo: słowiśniów)
C. słowiśniowi, l.mn. słowiśniom
B. słowisień, l.mn. słowiśnie
N. słowiśniem, l.mn. słowiśniami
Ms. (o) słowiśniu, l.mn. słowiśniach
Z kolei neologizm słopiewnia, oznaczający ‘zespół słów o swoistym, sugestywnym brzmieniu’, jest rzeczownikiem rodzaju żeńskiego i ma następujący wzór odmiany:
M. słopiewnia, l.mn. słopiewnie
D. słopiewni, l.mn. słopiewni
C. słopiewni, l.mn. słopiewniom
B. słopiewnię, l.mn. słopiewnie
N. słopiewnią, l.mn. słopiewniami
Ms. (o) słopiewni, l.mn. słopiewniach
Omawiane tu neologizmy rzeczownikowe mogą występować jako wyrazy pospolite w opracowaniach, interpretacjach Tuwimowskich utworów. Wówczas powinny być użyte w formie wynikającej z kontekstu składniowego. Jednak jako tytuły – jeśli miałyby wystąpić w innej funkcji niż podmiot zdania – powinny być poprzedzane jakimś odmiennym rzeczownikiem pospolitym, tak aby zachowały swą oryginalną formę (por. np. w utworze…, w wierszu…, o zbiorku…, o tomiku…).