Ani może występować w różnych funkcjach, np. jako spójnik i jako partykuła przeczaca. Ani jako spójnik może łączyć równorzędne człony w zdaniu zaprzeczonym, a także łączyć zdania współrzędnie przeczące. Obecnie w zdaniach współrzędnie złożonych po ani występuje czasownik zaprzeczony, ale dawniej częściej występował czasownik niezaprzeczony. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN (z 1999 r.) podaje jeszcze konstrukcję: „Nie mówił ani patrzył na nią” z komentarzem, że jest ona już dziś rzadka. W dawnej polszczyźnie takie konstrukcje były częstsze, por. np. „Ani miecz ostry, ani mię burza swym odmętem ustraszy” (XVIII w.); „W ten czas, ojcze, ani już bogom swym nie dufaj, ani się poświęconych ołtarzów łapaj” (XVI w.); „Rzeczy, których w drogę potrzebował, tak były umiarkowane i ułożone, iż ani wiele zabierały miejsca, ani mogły zbyt ciążyć” (XVII w.). Forma czasownika (zaprzeczona czy niezaprzeczona) nie ma związku z różnicą między ani a ani też.