autorament

autorament

7.02.2024
7.02.2024

Szanowni Państwo,

proszę o etymologię słowa „autorament”


Pozdrawiam

Stratos Vasdekis

Rzeczownik autorament pojawił się w polszczyźnie w pierwszej połowie XVIII stulecia. Stanowił pożyczkę z łaciny, por. łac. auctōrāmentum ‘kontrakt żołnierski; powinność, zobowiązanie’. Pierwotnie oznaczał ‘wojsko polskie złożone z ochotników zwerbowanych w określony sposób’. Autorament (zaciąg) dzielił się zazwyczaj na narodowy (polski) albo cudzoziemski, por. np.

  • Strój paukera nawiązywał do kroju XVIII-wiecznych kontuszy, przyjętych w 1746 r. za formę pierwszego munduru jazdy polskiego autoramentu.
  • Hetman Koniecpolski dysponował 3 tys. jazdy narodowego autoramentu i posiłkami cesarskimi w sile około 5 tys. piechoty i rajtarii.

Współcześnie omawiany tu rzeczownik oznacza ‘ogół cech, które sprawiają, że ktoś lub coś reprezentuje określony typ’. W tym znaczeniu wyraz jest używany zazwyczaj w dopełniaczu liczby pojedynczej wraz z obowiązkowym przymiotnikiem, por. rozmaitego/najrozmaitszego, różnego/przeróżnego, wszelkiego autoramentu, np.

  • Pojawiają się uzdrowiciele różnego autoramentu.
  • Zbierały się tu łotry wszelkiego autoramentu.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego