autorament
Szanowni Państwo,
proszę o etymologię słowa „autorament”
Pozdrawiam
Stratos Vasdekis
Rzeczownik autorament pojawił się w polszczyźnie w pierwszej połowie XVIII stulecia. Stanowił pożyczkę z łaciny, por. łac. auctōrāmentum ‘kontrakt żołnierski; powinność, zobowiązanie’. Pierwotnie oznaczał ‘wojsko polskie złożone z ochotników zwerbowanych w określony sposób’. Autorament (zaciąg) dzielił się zazwyczaj na narodowy (polski) albo cudzoziemski, por. np.
- Strój paukera nawiązywał do kroju XVIII-wiecznych kontuszy, przyjętych w 1746 r. za formę pierwszego munduru jazdy polskiego autoramentu.
- Hetman Koniecpolski dysponował 3 tys. jazdy narodowego autoramentu i posiłkami cesarskimi w sile około 5 tys. piechoty i rajtarii.
Współcześnie omawiany tu rzeczownik oznacza ‘ogół cech, które sprawiają, że ktoś lub coś reprezentuje określony typ’. W tym znaczeniu wyraz jest używany zazwyczaj w dopełniaczu liczby pojedynczej wraz z obowiązkowym przymiotnikiem, por. rozmaitego/najrozmaitszego, różnego/przeróżnego, wszelkiego autoramentu, np.
- Pojawiają się uzdrowiciele różnego autoramentu.
- Zbierały się tu łotry wszelkiego autoramentu.