czas zaprzeszły być

czas zaprzeszły być

1.11.2023
1.11.2023

Pytanie jest czysto teoretyczne, ale jakoś mnie to zainteresowało. Czy istniała forma czasu zaprzeszłego czasownika „być”? „Byłem był”? Czy jeśli zachodziła potrzeba użycia go, cofało się do czasu przeszłego po prostu?

Z pozdrowieniami

Dariusz

Formalnie rzecz ujmując, należy odpowiedzieć, że mogła występować forma czasu zaprzeszłego słowa posiłkowego być w postaci, np. był jeśm był (1. os. lp.) > byłeśm był > byłem był, i można utworzyć sensowne zdania z zastosowaniem tej formy, np. Byłem był w Końskowoli przed tem nim spotkałem tam Onufrego. Wiemy jednak, że czas zaprzeszły jako kategoria gramatyczna już w języku staropolskim (do przełomu XV i XVI w.) miał ograniczony zakres użycia, a w XX w. przestał być składnikiem systemu koniugacyjnego, chociaż indywidualnie, jeśli chcemy, to możemy tego typu formy tworzyć. Zanik tej kategorii jest związany z jej niewielką funkcjonalnością komunikacyjną. Na ogół bowiem wystarczają nam formy czasu przeszłego do powiadomienia nas o tym, co działo się przed aktem naszej rozmowy.

Stanisław Dubisz
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego