dojechać/dojść + dokąd

dojechać/dojść + dokąd

8.11.2023
8.11.2023

Szanowni Państwo,

mam pytanie dotyczące czasowników dojechać oraz dojść. Czasowniki te łączą się z wyrażeniem do czegoś. Czy w przypadku miejsc takich jak poczta, rynek, lotnisko, dworzec, przystanek, uniwersytet należy użyć przyimka do czy też może przyimka na? Która forma pytania jest poprawna: Jak dojechać na dworzec? czy Jak dojechać do dworca?

Z poważaniem

stała czytelniczka

We współczesnych wydawnictwach leksykograficznych czasowniki dojechać (w zn. ‘jadąc, znaleźć się w określonym miejscu’) oraz dojść (w zn. ‘idąc, znaleźć się w określonym miejscu’) mają następujący schemat składniowy: {rzeczownik osobowy + dojechać/dojść + dokąd}. W schemacie tym nie wskazuje się konkretnego przyimka. Czasowniki te łączą się zarówno z przyimkiem do, jak i na, por. np.

  • dojechać do domu, do granicy, do mety, do pracy, do Paryża oraz dojechać na lotnisko, na miejsce;
  • dojść do granicy, do lasu, do rzeki oraz dojść na dworzec, na plażę, na Wawel.

Jak pokazuje to krótkie zestawienie, wybór przyimka nie zależy tu od czasownika, lecz od rzeczownika, z którym się ów przyimek łączy. Niektóre nazwy miejsc dopuszczają oba przyimki, por. na pocztę lub do poczty, na dworzec lub do dworca, na uniwersytet lub do uniwersytetu.

Należy jednak przy tym pamiętać, że wybór określonego przyimka może niuansować znaczenie komunikatu w określonym kontekście zdaniowym czy sytuacyjnym. Jeśli powiem: dojechałem już na lotnisko, to znaczy, że osiągnąłem cel mojej podróży, a celem tym było „wnętrze” miejsca nazywanego przez rzeczownik. Tymczasem komunikat: dojechałem już do lotniska może, ale nie musi oznaczać „wnętrza” określanego przez rzeczownik. Podobnie ze stwierdzeniem: doszliśmy na Wawel (= ‘szliśmy i znaleźliśmy się na terenie obiektu’) i doszliśmy do Wawelu (= ‘szliśmy i jesteśmy u granic obiektu’).

Na koniec należy wspomnieć, że niektóre nazwy miejsc mogą się łączyć także z innym przyimkiem niż do czy na. Nazwy zbiorników wodnych dołącza się np. także po przyimku nad, np. dojść nad rzekę (obocznie: dojść do rzeki), dojechać nad morze (zwrot dojechać do morza nie jest tu w pełni tożsamy znaczeniowo).

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego