klawisz
moje pytanie dotyczy etymologii słowa klawisz używanego potocznie na określenie strażnika w zakładzie karnym. Przypuszczam, że ma ono źródło w gwarze więziennej (tzw. grypserze) i zabarwienie pejoratywne. Jednak funkcjonariusz zakładu karnego pouczył mnie, ze diametralnie się mylę, że klawisz to określenie jak najbardziej pozytywne, utożsamiające braterstwo funkcjonariuszy SW.
Pozdrawiam serdecznie
Magda
16.02.2007
16.02.2007
Witam, moje pytanie dotyczy etymologii słowa klawisz używanego potocznie na określenie strażnika w zakładzie karnym. Przypuszczam, że ma ono źródło w gwarze więziennej (tzw. grypserze) i zabarwienie pejoratywne. Jednak funkcjonariusz zakładu karnego pouczył mnie, ze diametralnie się mylę, że klawisz to określenie jak najbardziej pozytywne, utożsamiające braterstwo funkcjonariuszy SW.
Pozdrawiam serdecznie
Magda
Wyraz klawisz jest zapożyczeniem z łacińskiego clavis 'klucz', 'zamek'; w języku polskim oznacza 1) białe i czarne listewki w niektórych instrumentach muzycznych, które po naciśnięciu palcem uruchamiają mechanizmy wydobywające dźwięki (por. też w wyrazach złożonych klawiatura, klawicymbał, klawikord, klawesyn…); 2) w różnych urządzeniach, np. w komputerze lub telefonie, przyciski, które służą do ich obsługi; 3) w gwarze więziennej: a) wytrych, b) strażnik więzienny, czyli „klucznik”. Z dokumentacji słownikowej wynika, że klawisz w gwarze więziennej jest wyrazem nacechowanym pejoratywnie, negatywnie. Wyrazy w gwarach środowiskowych łatwo zmieniają zabarwienie ekspresywne – można więc przyjąć, że w pewnym środowisku funkcjonariuszy służby więziennej ten wyraz uzyskał zabarwienie pozytywne. Tak jak klawisze tworzą w instrumentach muzycznych klawiaturę umożliwiającą („otwierającą”) ich grę, tak klawisze – strażnicy więzienni umożliwiają funkcjonowanie tej instytucji.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski