kontusz i geszeft

kontusz i geszeft
11.01.2005
11.01.2005
Witam. Nurtuje mnie etymologia słów geszeft oraz kontusz. W jednych słownikach jest napisane, że geszeft to słowo z języka niemieckiego, zaś w innych, że z języka jidysz. Podobna rozbieżność przy etymologii słowa kontusz: raz z języka węgierskiego, a raz z osmiańsko-tureckiego. Dziękuję za rozwianie moich wątliwości i pozdrawiam.
Rozbieżności w podawanych etymologiach wymienionych wyrazów są tylko pozornie duże. Geszeft to wyraz pochodzenia niemieckiego (Geschäft). W polszczyźnie spopularyzowany dopiero w 2. poł. XIX w. (por. np. w Lalce B. Prusa: „Dla geszeftu nazywał się też Szlangowskim, a teraz znowu Szlangbaumem”.), głównie w odniesieniu do osób mówiących językiem jidisz. Warto tu chyba dodać, że jidisz jest to język Żydów europejskich powstały w okresie X-XII w. z dialektów zachodnio-środkowo-niemieckich (z naleciałościami leksykalnymi hebrajskimi, romańskimi i słowiańskimi).
Kontusz (paradna suknia wierzchnia) przywędrował ze Wschodu, a wraz z nim nazwa. Czy modny strój i jego nazwa przywędrowały do Polski bezpośrednio z Turcji (język osmański to język urzędowy w Turcji), czy za pośrednictwem Węgier – trudno rozstrzygnąć. Dawniej podkreślano pośrednictwo węgierskie, obecnie przyjmuje się, że były to raczej niezależne zapożyczenia orientalne w języku węgierskim i polskim. Natomiast niem. Kontusch, franc. contouche w znaczeniu 'strój polskiej szlachty' to niewątpliwie zapożyczenia z języka polskiego.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego