kram

kram
22.01.2009
22.01.2009
Witam!
Czy w staropolszczyźnie spotyka się słowo kram w znaczeniu 'odbyt' ewentualnie 'dupa'? „Wetkaj okład tam,/ Gdzie boli cię kram” – to z powieści Michała Krzywickiego Plagi tej ziemi. Ciekaw jestem, czy autor dokopał się tak rzadko spotykanego znaczenia, czy je sobie wymyślił.
Z góry dziękuję za odpowiedź i pzdr serdecznie
Radek
Wyraz kram (zapożyczenie ze średnio-wysoko-niemieckiego krâm ‘prymitywny sklepik, budka, stragan’) występuje w polszczyźnie już od XIII w. (niekiedy w obocznej postaci krom). Kram stopniowo rozszerzał zakres znaczeniowy: najpierw ‘stragan, budka’, także ‘ława, stół’, czyli ‘miejsce, gdzie gromadzi się przeznaczone do sprzedaży towary’, potem ogólnie ‘skład towarów na sprzedaż’, a następnie ‘sprzedawany towar’ (zamiast używanego w tym znaczeniu stpol. kupia). Stąd rozwinęło się wtórnie ‘drobiazgi’, ‘manatki’, por. np. w Leksykonie Jana Mączyńskiego z 1564 r.: „kramarczyk w króbce (tzn. w koszyku) swój kram nosi”, a nawet ‘śmieci, rupiecie’. Współcześnie kram staje się synonimem wyrazu bałagan (np. potoczne „Zabieraj się stąd z tym całym kramem”, „Sprzątnij ten kram”).
W dobie nowopolskiej kram bywa używany w znaczeniu przenośnym ‘zamieszanie, zamęt, kłopot, kłopotliwe okoliczności’, np. narobić komu kramu.
Tak więc kram może być używany w znaczeniu konkretnym i przenośnym, o zabarwieniu neutralnym i ekspresywnym. Możliwości modyfikacji semantycznych są duże, jednak w dostępnych mi słownikach nie znalazłam poświadczenia znaczenia, o które Pan pyta.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego