krótko o synonimii

krótko o synonimii
25.12.2014
25.12.2014
Szanowni Państwo,
podczas pewnej gry związanej z językiem doszło między znajomymi do sprzeczki o słowo synonim. Jedna z osób twierdziła, że np. ładny nie jest synonimem pięknego, bo piękny jest nacechowany znacznie bardziej. Nie jestem pewien, ale wydaje mi się, że synonimem może być wyraz bliski znaczeniowo, a nie jedynie znaczący dokładnie to samo. Chyba nie sposób definiować niektórych pojęć językowych tak ściśle jak np. w matematyce.
Z najlepszymi życzeniami na Święta!
Czytelnik
Synonimię można rozumieć dwojako: w wąskim sensie jako relację pomiędzy wyrazami identycznymi referencyjnie (takimi jak helikopter i śmigłowiec) oraz w szerokim sensie jako relację łączącą wyrazy bliskie znaczeniowo. Bliskość znaczeń słownikarze dotąd oceniali intuicyjnie, ale postępy w matematycznym modelowaniu języka pozwalają już właściwie na to, aby ją mierzyć ściśle na gruncie określonego modelu.
Dla rodzimych użytkowników języka bardziej użyteczna jest druga koncepcja synonimii, pierwsza kazałaby się bowiem ograniczyć do stosunkowo niewielu par wyrazowych i w efekcie do bardzo małych słowników. Aby uniknąć sporów terminologicznych, można za pierwszym razem mówić o synonimii dokładnej, a za drugim o bliskoznaczności. Warto przy tym pamiętać, że nawet dokładne synonimy nie są całkowicie równoważne: mogą się różnić np. tzw. znaczeniem konotacyjnym (inaczej: asocjacyjnym), dystrybucją stylistyczną i oczywiście frekwencją.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego