licho i strzyga

licho i strzyga
12.05.2009
12.05.2009
Witam bardzo serdecznie!
interesuje mnie etymologia słów: dworowik, domowik, strzyga, licho. Byłabym niezwykle wdzieczna za wszelkie informacje dotyczące pochodzenia tych słów.
Pozdrawiam ciepło
Nie znam znaczenia wyrazów dworowik i domowik (nie są też zarejestrowane w słownikach polszczyzny ogólnej). Dlatego nie mogę dokładniej podać ich pochodzenia. Kontekst może sugerować, że są to nazwy duchów: dworowik to ‘duch dworowy’, tzn. ‘mieszkający we dworze (na dworze)’, a domowik to ‘duch domowy’. A zatem morfemy rdzenne to odpowiednio dwórdvorь ‘przestrzeń otaczająca budynek mieszkalny’, ‘dom mieszkalny w zamkniętej przestrzeni’ oraz domdomь ‘budynek mieszkalny; rodzina, domownicy’.
Strzyga ‘upiór, widmo w postaci kobiecej’ to zapożyczenie z łac. striga ‘strzyga, wiedźma’ (a to od łac. strix, strigis ‘sowa’).
Licho ma dwa znaczenia: 1. ‘źle, marnie’ (przysłówek); 2. ‘nieszczęście, bieda’; 3. ‘diabeł, kaduk’. Wyraz jest urzeczownikowioną formą przymiotnika w odmianie prostej rodzaju nijakiego *licho (por. *lichъ w r. męskim i *licha w r. żeńskim) w zn. ‘zbyteczny, bezużyteczny; niewiele wart; nieparzysty’, z praindoeuropejskiego *leiku- ‘pozostawiać’.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
  1. 12.05.2009
    Słowo dworowik funkcjonuje w języku rosyjskim i ukraińskim Jest to duch mieszkający „na podwórku”, tzn. poza domem mieszkalnym, lecz na posesji, w zabudowaniach gospodarczych i poza nimi (nie we dworze szlacheckim!). Dworowik jest spowinowacony, a na niektórych obszarach utożsamia się go z duchem mieszkającym w domu, który zwie się w języku rosyjskim довомой [domowoj], a w ukraińskim домовик [domowyk]. Ta druga wersja w wymowie spolszczonej daje domowika. Można zatem założyć, że obydwa duchy dotarły do Poradni z pogranicza ukraińsko-polskiego.
    Pozdrawiam serdecznie
    Jan Winkler, tłumacz przysięgły języka rosyjskiego i ukraińskiego
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego