moro
Wojciech Rodziejczak, Poznań
27.11.2007
27.11.2007
Jakie jest pochodzenie słowa morro (moro?) jako określenia wojskowego ubioru polowego ? Pozdrawiam Wojciech Rodziejczak, Poznań
Określenie moro pierwotnie było stosowane na oznaczenie maskowania używanego w (Ludowym) Wojsku Polskim – pierwsze mundury maskujące miały wzory w ciemne czy po prostu czarne paski bądź cętki. Później nazwą tą objęto wszelką odzież w barwach maskujących (nie tylko zresztą mundury). Podstawowe przeznaczenie wiąże się z etymologią słowa, które do języka polskiego mogło przejść najprawdopodobniej z języka hiszpańskiego (argumentem przemawiającym za tą drogą byłaby obecność polskich komunistów w okresie wojny domowej w Hiszpanii); wykluczam natomiast źródło francuskie, ponieważ w takim przypadku słowo to w polszczyźnie pojawiłoby się już w XX-leciu międzywojennym, a ani w Kolumbach, ani innych znanych mi przekazach wojennych wyraz moro nie występuje (zamiast tego mamy np. panterkę).
W języku hiszpańskim przymiotnik moro jest przede wszystkim ze względu na kolor skóry określeniem osoby mieszkającej w Północnej Afryce albo pochodzącej z wioski arabskiej (‘mauretański, arabski, mahometański’), lecz także maści konia o szarym włosiu (por. także fr. moreau ‘kary’). Pierwotnym etymonem dla tych wyrażeń jest greckie wyrażenie μαύρος (mauros) ‘czarny, bardzo ciemny’, które w języku łacińskim miało postać mauro. Rdzeń maur-/ mor-/ muar- w wielu językach wskazuje na rzeczy związane z ciemnym kolorem, m.in. czarne jagody, czarne oliwki, bardzo ciemne winogrona, ludzi o ciemnych włosach lub ciemnej skórze, ciemny wzór na czymś bądź – jak w języku polskim – ciemne, maskujące ubranie. Próby rozwiązywania tego wyrazu jako skrótu (por. maskująca odzież roboczo-ochronna itp.) mają moim zdaniem charakter wtórny.
W języku hiszpańskim przymiotnik moro jest przede wszystkim ze względu na kolor skóry określeniem osoby mieszkającej w Północnej Afryce albo pochodzącej z wioski arabskiej (‘mauretański, arabski, mahometański’), lecz także maści konia o szarym włosiu (por. także fr. moreau ‘kary’). Pierwotnym etymonem dla tych wyrażeń jest greckie wyrażenie μαύρος (mauros) ‘czarny, bardzo ciemny’, które w języku łacińskim miało postać mauro. Rdzeń maur-/ mor-/ muar- w wielu językach wskazuje na rzeczy związane z ciemnym kolorem, m.in. czarne jagody, czarne oliwki, bardzo ciemne winogrona, ludzi o ciemnych włosach lub ciemnej skórze, ciemny wzór na czymś bądź – jak w języku polskim – ciemne, maskujące ubranie. Próby rozwiązywania tego wyrazu jako skrótu (por. maskująca odzież roboczo-ochronna itp.) mają moim zdaniem charakter wtórny.
Piotr Sobotka, Uniwersytet Mikołaja Kopernika