niż, a nie jak

niż, a nie jak

2.12.2023
2.12.2023

Nurtuje mnie kwestia używania, często spotykanego, „jak”w zastępstwie spójnika „niż”. Mam tu na myśli „lepszy jak poprzedni” w znaczeniu „lepszy niż poprzedni”. Czy jest to kwestia regionalizmu? Może to jakaś forma archaiczna. Bardzo proszę o wyjaśnienie skąd może się to brać i na ile jest to poprawne, bo niekiedy używanie takiego określenia bywa to mylące.

Użycie jak w przywołanej w pytaniu sytuacji jest po prostu błędem językowym. W wypowiedzeniach, w których jest przyłączane wyrażenie określające podstawę porównania dla cechy bądź sytuacji odznaczających się zwykle większym lub mniejszym stopniem nasilenia, należy używać przyimka niż (a nie: jak). Jest to bezwzględnie wymagane:

1. po przymiotniku i przysłówku w stopniu wyższym, por. np.

  • Jesteś dużo starszy niż (nie: *jak) twój brat.
  • Ostatnio zdarzało się to częściej niż (nie: *jak) dawniej.
  • Taniej jest zapobiegać niż (nie: *jak) leczyć.

2. po wyrazach: inny, inaczej, odmienny, odwrotny, przeciwny (i przysłówkach od tych przymiotników), por. np.

  • Naprawdę jesteś inna niż (nie: *jak) wszystkie dziewczęta.
  • Ujął temat przeciwnie niż (nie: *jak) jego przedmówca.

3. po czasowniku woleć, por. np.

  • Wolę wina reńskie niż (nie: *jak) kalifornijskie.

Użycie jak (obocznie do niż) jest dopuszczalne wyłącznie w wyrażeniach z zaprzeczonym przymiotnikiem w stopniu wyższym, por. np.

  • Nie ma nic lepszego jak (albo: niż) mocna herbata.
  • Nie widział nic piękniejszego jak (albo: niż) zorza polarna.
  • Stan chorego nie jest gorszy jak (albo: niż) wczoraj.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego