odmieniać przez wszystkie przypadki
na wczorajszej Gali Mistrzów Sportu, emitowanej na antenie TVP1, prezenterka powiedziała: „Dzisiaj słowo dziękuję [nie dziękować] będzie odmieniane przez wszystkie przypadki”. Trochę mnie to zdanie rozbawiło. Czy jest ono poprawne? Mam wątpliwości, gdyż z jednej strony wyraz dziękować jako czasownik nie odmienia się przez przypadki, ale z drugiej całe sformułowanie można by uznać za sfrazeologizowane, a frazeologia, wiadomo, rządzi się swoimi prawami.
Łączę wyrazy uznania
Dominik
6.01.2013
6.01.2013
Szanowni Państwo,na wczorajszej Gali Mistrzów Sportu, emitowanej na antenie TVP1, prezenterka powiedziała: „Dzisiaj słowo dziękuję [nie dziękować] będzie odmieniane przez wszystkie przypadki”. Trochę mnie to zdanie rozbawiło. Czy jest ono poprawne? Mam wątpliwości, gdyż z jednej strony wyraz dziękować jako czasownik nie odmienia się przez przypadki, ale z drugiej całe sformułowanie można by uznać za sfrazeologizowane, a frazeologia, wiadomo, rządzi się swoimi prawami.
Łączę wyrazy uznania
Dominik
Ani słowo dziękuję, ani dziękować nie odmienia się przez przypadki. Przejrzałem wszystkie przykłady z frazą przez wszystkie przypadki w podkorpusie zrównoważonym NKJP – w liczbie 63 – i nie znalazłem ani jednego, który by mówił o deklinowaniu czasownika. W ogóle symptomów poluzowania normy – czy, jeśli Pan woli, wariancji – jest wśród tych przykładów mało: ktoś na forum historycznym pisze o odmienianiu pewnego słowo „przez wszystkie przypadki i części mowy”, bohaterka pewnego opowiadania wyznaje: „Przestajesz być tym mężczyzną, dla którego nauczyłam się odmieniać przez wszystkie przypadki, który nauczył mnie zachwytu ciała i ciepła wspólnego snu”, a pewien bloger zamiast odmieniać przerabia słowa przez wszystkie przypadki. Widać, że znaczenie frazeologiczne zwrotu, o który Pan pyta, nie oddaliło się jeszcze od znaczenia dosłownego. W tej sytuacji innowacja, którą zademonstrowała prezenterka TV, jest ryzykowna, wydaje się nielogiczna.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
