Rzeczownik ojciec należy do podstawowego zasobu słownictwa o dawnej genezie. Jego podstawę etymologiczną w języku praindoeuropejskim rekonstruuje się dwojako: * atikos lub * o(n)-tik-o-s, którą (w obu wypadkach) możemy sprowadzić do późniejszej formy prasłowiańskiej * o-tьkъ >*o-tьcъ, a następnie staropolskiej oćec’, w której spółgłoska -ć- jest wynikiem spalatalizowania spółgłoski -t- w wyniku oddziaływania -ь-, który zarazem w wyniku tzw. III palatalizacji prasłowiańskich spółgłosek tylnojęzykowych spowodował zmianę spółgłoski -k- > -c’- (półmiękkie c’do XVI/XVII w.). W języku polskim forma oćec’ została przekształcona w ojćec poprzez dodanie tzw. wstawnego (epentetycznego) -j-, które z jednej strony było dodatkowym wykładnikiem miękkości -ć-, a z drugiej strony ułatwiało artykulację, ponieważ mieliśmy w nagłosie tej formy połączenie otwartej, okrągłej samogłoski o- ze zwartoszczelinową spółgłoską -ć-. Ponadto, jak już zaznaczono, wygłosowa spółgłoska -c’zatraciła miękkość w XVI/XVII w. W wyniku tych procesów otrzymaliśmy następującą odmianę rzeczownika ojćec:

Lp. M. ojćec < oćec’; D. ojca < oćc’a; C. ojcu < oćc’u; B. ojca < oćc’a; N. ojcem < oćc’em; Msc, ojcu < oćc’u; W. ojcze – tu nastąpiła tzw. I palatalizacja prasłowiańskiej spółgłoski -k- > cz’ (miękkie do XVI/XVII w.) pod wpływem następującej po niej samogłoski –e).ćcz’e>

Lmn. M. ojcow’e < oćc’ow’e < oćc’e; D. ojców < oćc’ow; C. ojcom < oćc’om; B. ojców < oćc’ow; N. ojcami < oćc’ami; M. ojcach < oćc’ach; W. ojcow’e < oćc’ow’e.

Nie omawiam tu szczegółowych procesów, które powodowały zmiany postaci końcówek fleksyjnych, ponieważ nie miały one wpływu na kształt morfemu leksykalnego wyrazu ojciec.