pekaesy

pekaesy
15.06.2009
15.06.2009
Szanowni Państwo,
zastanawiałem się ostatnio, dlaczego w mowie potocznej nazywa się bokobrody pekaesami? Ja po raz pierwszy spotkałem się z takim użyciem tego terminu w filmie Juliusza Machulskiego Kilerów dwóch, ale nie jestem w stanie ocenić, czy już wcześniej się tak mówiło, i jeśli tak, to dlaczego?
Film Juliusza Machulskiego miał swoją premierę na początku 1999 roku, ale już znacznie wcześniej w polszczyźnie potocznej używano słowa pekaesy jako synonimu bokobrodów (długich baków), jeszcze w czasach peerelu. Na próżno jednak szukać wyrazu pekaesy w słownikach – nie doczekał się on jak dotąd opisu leksykograficznego. W październiku 2007 roku w odpowiedzi na zapytanie do poradni dotyczące baków i bokobrodów (pejsów) Artur Czesak z IJP PAN w Krakowie pisał m.in.: „Oprócz tego, że mężczyźni w moim środowisku językowo-kulturowym miewali pejsy, mam wrażenie, że niektórzy mówią na nie pekaesy. Zupełnie nie wiem dlaczego”. Muszę przyznać, że i ja również. Możemy jedynie snuć domysły co do genezy tego słowa. Z kilku zasłyszanych historii o pochodzeniu pekaesów przytoczę w skrócie dwie, które brzmią dość wiarygodnie. Pierwsza mówi o tym, że to właśnie kierowcy pekaesów (pot. ‘autobusów komunikacji międzymiastowej’) nosili najczęściej takie bokobrody, notabene kierowcy ci zwani byli potocznie pekaesowcami. Druga historia zwraca uwagę na fakt, że pekaesy-bokobrody swoją długością kojarzyły się z kursującymi w czasach peerelu długimi autobusami PKS, potocznie zwanymi ogórkami (były to autobusy marki Jelcz produkowane w latach 1958–1985). Gdyby skrzyżować ze sobą te dwie interpretacje, powstałaby całkiem zgrabna historia: pekaesowcy (kierowcy pekaesów) nosili bokobrody długie jak ogórki (czyli autobusy PKS-u, którymi kierowali) – i stąd pekaesy.
Maciej Czeszewski, Warszawskie Koło Leksykograficzne UW
  1. 15.06.2009
    A może pejsy, znaczeniowo bliskie bokobrodom, zostały żartobliwie przekształcone na pekaesy? Por. na razie, w języku młodzieży przekształcone kolejno na nara, narty i w końcu łyżwy.
    Red.
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego