pięćdziesiątka

pięćdziesiątka

4.12.2023
4.12.2023

Dzień dobry!

W mediach widzę wysyp artykułów, które są zatytułowane: „fryzury dla pań po 50-tce”, „modne fryzury po 50-tce”, „fryzury dla 50-cio latek”. Czy prawidłowa forma tych zdań powinna wyglądać następująco: „Fryzury dla pań po 50.”, „Modne fryzury po 50.” i „fryzury dla 50-latek”?

Pozdrawiam!

Wyjdźmy od reguły najbardziej ogólnej. W polskiej ortografii nie dodaje się ani końcówek fleksyjnych, ani zakończeń wyrazów do określeń liczbowych zapisanych cyfrowo, por. np. w latach 20. XX wieku (a nie: *w latach 20-tych XX-ego wieku). Zapis cyfrowo-słowny jest dopuszczalny w wypadku wyrazów złożonych, w których cały człon drugi – przymiotnikowy lub rzeczownikowy – jest zapisany słownie, por. 50-letni (nie: *50-cioletni ani *50-cio letni), 50-latek (nie: *50-ciolatek ani *50-cio latek).

Teraz odnieśmy się do propozycji zapisów zawartych w pytaniu:

  • Fryzury dla 50-latek – zapis poprawny, zgodny z ogólną zasadą przedstawioną powyżej.
  • *Fryzury dla pań po 50. / *Modne fryzury po 50. – oba zapisy nie są poprawne, ponieważ zapis: 50. oznacza liczebnik porządkowy: pięćdziesiąty (pięćdziesiąta, pięćdziesiąte), por. np. Zajął w biegu 50. miejsce; Spotkali się w połowie lat 50. minionego wieku.

W obu powyższych wyrażeniach mamy do czynienia nie z liczebnikiem, lecz z rzeczownikiem, który stanowi potoczne określenie wieku osoby mającej 50 lat. Takich rzeczowników zasadniczo nie zapisujemy cyfrowo. Należy zatem napisać: Modne fryzury po pięćdziesiątce. Wyjątek czyni się zazwyczaj tylko dla tego rodzaju rzeczowników, jeśli oznaczają one numery autobusów czy tramwajów. Wówczas cyfry najczęściej umieszcza się w cudzysłowie, por.

  • Rano z zajezdni wyjechały tylko dwa autobusy. O 4.25 podmiejska „50” [= pięćdziesiątka], a o 5.00 – „3” [= trójka].

Oznaczenia tego typu można próbować przenieść do określeń wieku, ale mogą się okazać niezrozumiałe na pierwszy rzut oka dla części odbiorców, por. np.

  • Fryzury dla pań po „50”.

Najlepiej jednak zostać przy zapisie słownym:

  • Fryzury dla pań po pięćdziesiątce.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego