prącie i pręt

prącie i pręt

23.09.2023
23.09.2023

Czy prącie i pręt są wyrazami pokrewnymi?

Dziękuję za objaśnienie,

Łukasz

Wśród badaczy zajmujących się etymologią nie ma zgodności co do tego, czy rzeczowniki prącie i pręt są wyrazami pokrewnymi (tzn. zostały utworzone bezpośrednio lub pośrednio od jednego wyrazu podstawowego). Według jednych prącie pochodzi od prasłowiańskiej formy *prǫtьje ‘gałązki, witki, rózgi’, a ta z kolei od formy *prǫtъ ‘pręt’ (*prǫtьje*prǫtъ + przyrostek *-ьje). Inni dowodzą natomiast, że w XVI stuleciu występowała forma prądzie męskie (‘penis’), związana etymologicznie z również poświadczonym w XVI-wiecznym piśmiennictwie rzeczownikiem odczasownikowym prędanie w znaczeniu ‘wzbieranie’. To wskazywałoby na związek prącia z czasownikiem *prędać (‘wzbierać’), który z kolei ma swoje źródło w prasłowiańskiej formie *prǫdъ ‘szybki bieg, nurt wody’. Warto tu wspomnieć, że prasłowiański prąd jest rzeczownikiem odczasownikowym od formy *pręsti (← *prętti ← *prędti), która oznaczała ‘wykonywać szybkie gwałtowne ruchy, poruszać, machać ciałem lub częścią ciała’.

Możliwe jest zatem, że prącie to przekształcenie istniejącej wcześniej postaci prądzie przez skojarzenie z rodziną rzeczownika pręt (por. W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005).

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego