rozgardiasz

rozgardiasz
13.06.2011
13.06.2011
Witam serdecznie,
poszukuję informacji o pochodzeniu słowa rozgardiasz – z jakiego języka i od jakiego słowa dokładnie ono pochodzi.
Będę wdzięczna za odpowiedź.
Pozdrawiam,
Sylwia Rudnik
Pochodzenie tego wyrazu nie jest znane. Nie zajmują się nim słowniki etymologiczne języka polskiego.
Rozgardiasz to wyraz staropolski. Występował w formach obocznych rozgardias i rozgardia / rozgardyja. Początkowo znaczył ‘używanie życia, życie rozpustne, trwonienie’, por. np. u J. Mączyńskiego: „Comessor … a comedo deducum quidam, Używam/ Rozgardias stroję, Bonuję niektórzy mówią”, a u G. Knapskiego: „Rozgardjas, biesiada rozpustna, hojne nazbyt biesiady, rozlej, nalej, lej, nalej, vivamus, edamus, bibamus”. Następnie znaczył 'zamęt, chaos, nieład, zamieszanie, rwetes'. To przesunięcie znaczeniowe łatwo objaśnić okolicznościami: biesiadom, zwłaszcza rozpustnym, towarzyszył nieład i zamieszanie. Pochodzący z poł. XIX w. tzw. słownik wileński podaje jeszcze jedno znaczenie: 'gwar, krzyk, gadanie wielu osób razem'.
A zatem przedstawiona tu w skrócie historia i rozwój znaczeniowy wyrazu rozgardiasz pozwalają przyjąć tezę, że jest to wyraz rodzimy. Jego morfem rdzenny -gard- powtarza się w czasowniku gardzić.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego