różności
Zachęcona dotychczasową współpracą pozwolę sobie wysłać kolejne pytania:
1. Często słysze w kościele w czasie mszy św. zwrot: wysłuchaj nasze prośby. Coś mi wtedy „zgrzyta”, bo wydaje mi się, że poprawna wersja powinna być w bierniku, tzn. wysłuchaj naszych próśb. Która wersja jest właściwa?
2. „Ktoś z branży” (bibliotekarskiej) powiedział mi, ze forma starodruki jest niewłaściwa (potoczna), i poprawnie powinno być: stare druki. Czy to prawda?
3. Czy jest różnica znaczeniowa pomiędzy stiukiem a sztukaterią. W dostępnych mi słownikach nie udało mi się znaleźć jednoznacznej odpowiedzi (chodzi mi konkretnie o określenie „takiego coś” z gipsu na suficie lub ozdobnej listwy biegnacej pod sufitem dookoła ścian). Czy należy to nazwać stiukiem, czy sztukaterią? Jeżeli pytanie wykracza poza zakres porad świadczonych przez Państwa, prosze zignorować.
4. Wprawdzie pytanie dotyczy łaciny, ale „zadomowionej” w naszym języku. Czy poprawnie jest de gustibus non disputandum est (z orzeczeniem na końcu), czy de gustibus non est disputandum (zmieniony szyk).
Serdecznie pozdrawiam
Barbara Rościszewska
7.09.2001
7.09.2001
Droga Redakcji, Zachęcona dotychczasową współpracą pozwolę sobie wysłać kolejne pytania:
1. Często słysze w kościele w czasie mszy św. zwrot: wysłuchaj nasze prośby. Coś mi wtedy „zgrzyta”, bo wydaje mi się, że poprawna wersja powinna być w bierniku, tzn. wysłuchaj naszych próśb. Która wersja jest właściwa?
2. „Ktoś z branży” (bibliotekarskiej) powiedział mi, ze forma starodruki jest niewłaściwa (potoczna), i poprawnie powinno być: stare druki. Czy to prawda?
3. Czy jest różnica znaczeniowa pomiędzy stiukiem a sztukaterią. W dostępnych mi słownikach nie udało mi się znaleźć jednoznacznej odpowiedzi (chodzi mi konkretnie o określenie „takiego coś” z gipsu na suficie lub ozdobnej listwy biegnacej pod sufitem dookoła ścian). Czy należy to nazwać stiukiem, czy sztukaterią? Jeżeli pytanie wykracza poza zakres porad świadczonych przez Państwa, prosze zignorować.
4. Wprawdzie pytanie dotyczy łaciny, ale „zadomowionej” w naszym języku. Czy poprawnie jest de gustibus non disputandum est (z orzeczeniem na końcu), czy de gustibus non est disputandum (zmieniony szyk).
Serdecznie pozdrawiam
Barbara Rościszewska
ad 1. Słownik poprawnej polszczyzny Szobera, a później Doroszewskiego informował, że wysłuchać łączy się alternatywnie z dopełniaczem lub biernikiem (np. wysłuchać kazania lub wysłuchać kazanie). Dziś połączenia z biernikiem wydają się nam przestarzałe, ale język używany w Kościele może dłużej zachowywać stare schematy składniowe.
ad 2. Na temat dopuszczalnej postaci wyrazów złożonych istnieje wiele „teorii” (jedna z nich kazała kiedyś tępić chłoporobotnika jako wyraz źle zbudowany). Ostatecznie jednak decyduje zwyczaj językowy, a ten przemawia jednoznacznie na korzyść starodruków, notowanych zresztą przez wszystkie słowniki. Określenie stare druki może znaczyć to samo, ale jest dłuższe, a poza tym mniej precyzyjne (dla jednej osoby stare są druki sprzed stu lat, dla innej – dopiero z epoki Gutenberga). Natomiast przez starodruki rozumie się książki wydrukowane do 1800 roku.
ad 3. Stiuk to masa, z której robi się sztukaterie. W liczbie mnogiej stiuki to sztukaterie. Poza tym sztukateria (w liczbie pojedynczej) to sztuka robienia sztukaterii (w liczbie mnogiej).
ad 4. W zakresie języka łacińskiego nie czujemy się tak pewnie jak w polszczyźnie, ale Słownik wyrazów obcych PWN podaje formę de gustibus non est disputandum.
PS. Zwrot Droga Redakcji odbieramy jako żart z Pani strony – może aluzję do Droga młodzieży? W standardowej polszczyźnie powinno być oczywiście Droga Redakcjo.
ad 2. Na temat dopuszczalnej postaci wyrazów złożonych istnieje wiele „teorii” (jedna z nich kazała kiedyś tępić chłoporobotnika jako wyraz źle zbudowany). Ostatecznie jednak decyduje zwyczaj językowy, a ten przemawia jednoznacznie na korzyść starodruków, notowanych zresztą przez wszystkie słowniki. Określenie stare druki może znaczyć to samo, ale jest dłuższe, a poza tym mniej precyzyjne (dla jednej osoby stare są druki sprzed stu lat, dla innej – dopiero z epoki Gutenberga). Natomiast przez starodruki rozumie się książki wydrukowane do 1800 roku.
ad 3. Stiuk to masa, z której robi się sztukaterie. W liczbie mnogiej stiuki to sztukaterie. Poza tym sztukateria (w liczbie pojedynczej) to sztuka robienia sztukaterii (w liczbie mnogiej).
ad 4. W zakresie języka łacińskiego nie czujemy się tak pewnie jak w polszczyźnie, ale Słownik wyrazów obcych PWN podaje formę de gustibus non est disputandum.
PS. Zwrot Droga Redakcji odbieramy jako żart z Pani strony – może aluzję do Droga młodzieży? W standardowej polszczyźnie powinno być oczywiście Droga Redakcjo.
Mirosław Bańko
