superunek

superunek

10.11.2023
2.11.2023

Ciekawi mnie pochodzenie słowa superunek. Szukałam, ale nie znalazłam, stąd moja prośba o wyjaśnienie.

Pozdrawiam

Marta Kisiel

Niestety, w znanych mi opracowaniach leksykograficznych wyraz superunek nie występuje, nie spotkałem go również w znanych mi tekstach innego typu. By móc cokolwiek na jego temat powiedzieć potrzebne byłyby konteksty, w których bywa używany, ewentualnie parafraza znaczeniowa. Jedyny kontekst mi znany, pozostający w jakimś związku z tym wyrazem, to miejscowa nazwa własna Łubienica Superunki, nazwa wsi w powiecie pułtuskim na Mazowszu. Jednak i ta informacja nie pozwala na konkretne wnioski dotyczące pochodzenia wyrazu superunek.

Stanisław Dubisz
  1. 4.11.2023

    Superunek to „odszkodowanie, ziemia dla włościan za prawo korzystania z pastwisk dworskich, zbierania gałęzi w lesie dworskim” [Nazwy miejscowe Polski, pod red. K. Rymuta, t. 6: L–Ma, Kraków 2005, s. 382–383]. W „Literaturze Ludowej” [t. 5 z 1961 r.] znajdziemy krótką informację, że „W latach ok. 1919–1923 odbywała się we wsiach folwarcznych parcelacja ziemi. W wyniku tej parcelacji część ziemi dano chłopom na superunki, którymi zastąpiono dotychczasowe serwituty, część zaś wydzierżawiono nowym właścicielom”.

    Patrycjusz Pilawski
  2. 10.11.2023

    Superunek to nie tylko użytki rolne, lecz także nieużytki, na których się można było pobudować, lub grunty leśne. Określenie superunek jest przywoływane do dziś w decyzjach administracyjnych dotyczących wspólnot gruntowych. Na przykład w decyzji starosty pułtuskiego znajdujemy następujący cytat (pisownia oryginalna): „W piśmie z dnia 18.04.1974 roku Pan Pieńkosz Antoni oświadczył, że: Jednocześnie oświadczam, że stanowiące moją własność gospodarstwo rolne o powierzchni 4,063 ha i superunek leśny o powierzchni 1,06 ha położone we wsi Domosław, gm. Winnica, pow. Pułtuski przekazałem dwum swoim synom około 12 lat temu, a mianowicie Edmundowi Pieńkosz 2,031 ha i superunku 0,03 ha oraz Tadeuszowi Pieńkosz 2,0315 ha i superunku 0,503 ha na własność, na warunkach, że każdy syn będzie dawał mnie i mojej małżonce Leokadii Pieńkosz z domu Bartczak dożywotnie utrzymanie”. Można domniemywać, że wyraz superunek ma proweniencję niemiecką. Morfem słowotwórczy –unek, obecnie w polszczyźnie nieproduktywny, jest polską kontynuacją średnio-górno-niemieckiego –unge i nowo-górno-niemieckiego –ung.

    Jakub Kędzierski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego