Utracjusz znaczy 'człowiek rozrzutny, lekkomyślnie wydający pieniądze, lekkoduch'. Wyraz ten jest obecny w polszczyźnie od dawna, por. np. wypowiedź Szymona Starowolskiego z 1650 r.: „W porządnych Rzeczachpospolitych utracyuszom opiekunów z urzędu dawano” (Linde). Zastąpił wcześniej używane w tym samym znaczeniu utratnik i utratniś.
Utracjusz jest interesującym wyrazem przede wszystkim ze względu na budowę słowotwórczą. Został bowiem utworzony od wyrazu rodzimego formantem obcego pochodzenia, jest więc tworem hybrydalnym. Podstawą słowotwórczą jest rzeczownik utrata pochodny od utracić, a to od tracić. Czasownik tracić kontynuuje prsł. *tratiti 'zużywać' i praindoeuropejskie *ter- 'trzeć'.
Formant -jusz został wyabstrahowany z wyrazów zapożyczonych z łaciny, najczęściej oznaczających osoby, por. np. abecedariusz 'początkujący uczeń', antykwariusz, notariusz, ordynariusz, plenipotencjusz… Przede wszystkim ważną rolę mógł oderać nowicjusz (od XVI w.), z łac. novicius, najpierw w znaczeniu 'nowo przyjęty do zakonu', później ogólnie 'ktoś nowy', zamiast dawnego nowak.