wpaść w niemiecką dziurkę

wpaść w niemiecką dziurkę

20.10.2023
20.10.2023

W gwarze chełmińskiej występuje frazeologizm „wpaść w niemiecką dziurkę”, czyli 'zakrztusić się, udławić się'. Czy wiadomo, jaka jest jego geneza?

Sytuacja, której odpowiada frazeologizm wpaść w niemiecką dziurkę ‘zakrztusić się, (u)dławić się’ znajduje w polszczyźnie także inne określenia: wpaść w obce gardło, wpaść w lewe gardło, wpaść / wlecieć w złą dziurkę, wpaść / wlecieć nie w tę dziurkę. Niewłaściwość fizjologiczna tej sytuacji znajduje w płaszczyźnie językowej odzwierciedlenie poprzez użycie pejoratywnie nacechowanych (w tym wypadku) przymiotników lub wyrażeń: obcy, lewy, zły, nie ta. Podobnie jest z niemiecką dziurką, która jest nie ta, zła, lewa, obca. Wyrażenie niemiecka dziurka jest wyraźnie nacechowane pejoratywnie, co może wiązać się z dawnymi realiami kulturowymi na terenie polsko-niemieckiego pogranicza.

Stanisław Dubisz
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego