wyborowy
Szanowni Państwo,
proszę o etymologię (mapę znaczeń, synonimów, skojarzeń) i historię słowa wyborowa.
Pozdrawiam
Gosia
Przymiotnik wyborowy został utworzony od czasownika wybrać, a ten z kolei pochodzi od prasłowiańskiej formy: *vybьrati. Wyraz ten został po raz pierwszy odnotowany leksykograficznie w Słowniku języka polskiego Samuela Bogumiła Lindego (Warszawa 1807–1814). Odnosi się do czegoś, co zostało wybrane spośród najlepszych obiektów należących do danej kategorii. Wyraz należy do słownictwa oceniającego i jest nacechowany książkowością. Określa wyrazy należące do różnych kategorii semantycznych, por. np.
- wyborowe towarzystwo;
- wyborowy gatunek czegoś; frazeologizm: wódka wyborowa ‘wódka zrobiona z dobrze oczyszczonego spirytusu’;
- wyborowy oddział, wyborowa dywizja, jednostka, kompania, wyborowe wojsko; wyborowi żołnierze; frazeologizm: strzelec wyborowy ‘żołnierz wyszkolony w precyzyjnym, niezawodnym strzelaniu do pojedynczych celów’.
Synonimami tego przymiotnika mogą być – w zależności od kontekstu znaczeniowego – takie wyrazy i wyrażenia, jak: arcymistrzowski, bezkonkurencyjny, celujący, cudowny, doborowy, doskonały, ekskluzywny, elitarny, fantastyczny, fenomenalny, idealny, jak się patrzy, kapitalny, mistrzowski, nadzwyczajny, najwyższej próby, perfekcyjny, pierwszej klasy, pierwszorzędny, piękny, popisowy, przedni, przewyborny, rewelacyjny, świetny, wspaniały, wybitny, wyborny, wyselekcjonowany, wyśmienity, wzorowy, znakomity.
Ustalanie map znaczeń i skojarzeń wykracza poza zakres zadań, jakimi się zajmujemy w naszej poradni.