wyrazy czy związki frazeologiczne?

wyrazy czy związki frazeologiczne?
24.12.2008
24.12.2008
Moje pytanie dotyczy połączeń wyrazowych typu: baba-chłop, baba-jaga, dzidzia-piernik, pierdu-pierdu, trele-morele, łapu-capu. Czy są to związki wyrazowe, czy samodzielne części mowy?
Poza wyrażeniem dzidzia-piernik, którego nie znam (może miało być dziadzia-piernik?), wszystkie wymienione przykłady można zaliczyć do związków frazeologicznych. Przemawiają za tym niezależnie różne kryteria, jakich używa się w celu wyodrębnienia frazeologizmów z zasobów języka. Na przykład wszystkie ww. wyrażenia są odtwarzane z pamięci jako gotowe całości, wszystkie też mają znaczenie globalne, a możliwość wymiany ich członów jest ograniczona do elementów z zamknietej listy. Zamiast pierdu-pierdu można wprawdzie powiedzieć pierdu-merdu (co może brzmi nieco wytworniej, skoro zawiera komponent z pochodzenia francuski?), ale na tym swoboda się chyba kończy. Zamiast baba-jaga (pomijam tu kwestię pisowni tej nazwy) można by, owszem, powiedzieć baba-jędza, a zamiast baba-chłop – np. baba-grzmot, ale i tu możliwości dalszych modyfikacji są niewielkie, o ile nie chcemy wyjść poza obszar wyrażeń zadomowionych w języku.
Mirosław Bańko, PWN
  1. 24.12.2008
    Dziękuję bardzo za odpowiedź. Chodziło o dzidzię-piernik, dojrzałą panią, która próbuje robić za podlotka, taką ryczącą czterdziestkę. Z taką pisownią (z łącznikiem) spotkałam się na paru poważniejszych stronach internetowych, stąd pozwoliłam sobie dodać ją do przykładów.
    dagome24
  2. 24.12.2008
    W nawiązaniu do Pana odpowiedzi wyjaśniam, że określenie dzidzia-piernik zostało lata temu wymyślone bodajże przez Krystynę Koftę na określenie kobiet w wieku już nie młodzieńczym, które jednak poprzez zachowanie czy ubiór udają, że czas w ogóle nie mija.
    Dariusz Anaszko
  3. 24.12.2008
    Dziękuję za uzupełnienia i korzystam z okazji, aby wszystkim Czytelnikom naszej poradni życzyć wesołych Świąt, wolnych od problemów językowych.
    MB
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego