zaimki osobowe w liczbie podwójnej

zaimki osobowe w liczbie podwójnej

18.10.2023
18.10.2023

Szanowni Państwo, jak odmieniały się zaimki osobowe w liczbie podwójnej?

Pozdrawiam

Liczba podwójna jako kategoria gramatyczna wyszła z użycia w XVI w., dlatego też zapisy jej form w polskich tekstach są rzadkie i niekompletne, a w części – jedynie rekonstruowane. Zaimki osobowe ja, ty podlegały odmianie w tej liczbie i miały następującą postać kolejnych przypadków:

ja– M., B., W. na; D., Msc. naju; C., N. nama;

ty – M., B., W. wa; D., Msc. waju; C., N. wama.

W funkcji zaimka trzeciej osoby upowszechnił się jeszcze w języku prasłowiańskim zaimek pierwotnie wskazujący * onъ, ona, ono i do dzisiaj w tej funkcji występuje (ja, ty, on – ona – ono, my, wy, oni – one), ale w tekstach staropolskich nie znajdujemy zapisów form tego zaimka w liczbie podwójnej, co ma m.in. związek z jego pierwotną twardotematową odmianą (onъ, onogo, onomu...; ona, onoje, onoji...) w niektórych przypadkach bliską postacią formom liczby podwójnej, a także z późniejszą (już na gruncie języka polskiego) kontaminacją odmiany zaimka on, ona, onoz odmianą zaimka anaforycznego *jь, ja, je . Stąd formy onale jego, jemu, jego itd.; onaale jej, jej, ją itd.

Stanisław Dubisz
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego