znaczenie związków frazeologicznych

znaczenie związków frazeologicznych
2.03.2007
2.03.2007
Mawia się, że jakiś fakt czy jakieś twierdzenie nie ulega najmniejszej wątpliwości. Ale nie ulega znaczy tu chyba tyle, co 'nie ustępuje przed, nie poddaje się, nie zostaje obalone'. Nie powinno więc się mówić: „To nie ulega największej wątpliwości”, czyli 'jest tak mocne, że nie ustępuje przed nawet najsilniejszą (największą) wątpliwością'?
Czasem nie ma większego sensu zastanawiać się nad znaczeniem poszczególnych składników związku frazeologicznego, gdyż znaczenie to jest globalne, niepodzielne na owe składniki. Można co najwyżej pytać o motywację danego frazeologizmu, czyli o to, dlaczego składa się on z takich właśnie składników i dlaczego posłużyły one jako nośnik takiego właśnie znaczenia. Odpowiedź tkwi czasem w dawnych realiach historycznych, w mitach, w kulturze ludowej – ogólnie biorąc, źródła frazeologizmów są różne, czasem niejasne, a ich poszukiwanie bywa frapującym zajęciem.
Jeśli chodzi o zwrot (coś) nie ulega najmniejszej wątpliwości, to użycie w nim słowa najmniejszy może być spowodowane chęcią podkreślenia, że danego faktu nie można zakwestionować nawet w najmniejszym stopniu. W podobnym znaczeniu mówi się, że na kogoś nie pada nawet cień podejrzenia, gdzie cień jest symbolem rzeczy nietrwałej, a więc w pewnym sensie mniejszej (mniej znaczącej) od podejrzenia jako takiego. Warto zwrócić uwagę, że w cytowanych zwrotach akcent zdaniowy pada na słowa najmiejszej i cień, a więc mówiący chcą podkreślić, że dany fakt lub dana osoba są poza kręgiem jakichkolwiek wątpliwowści lub podejrzeń.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego