Co łączy skrzypce, grabie i rodziców?

Co łączy skrzypce, grabie i rodziców?
25.02.2014
25.02.2014
W Słowniku poprawnej polszczyzny PWN przy haśle liczebniki zbiorowe jest informacja, że łączą się one z NIEKTÓRYMI rzeczownikami mającymi tylko liczbę mnogą. Jak ocenić, które rzeczowniki należą do tego grona?
Nie ma niezawodnego kryterium, ale można się kierować podobieństwem znaczeniowym. Na przykład jeśli akceptuje Pani konstrukcję dwoje drzwi, to dziwnie byłoby odrzucać dwoje drzwiczek; jeśli nie razi dwoje skrzypiec, to trzeba zapalić zielone światło także dwojgu gęślom; ponieważ jednak nie mówi się dwoje spodni, to nie należy próbować też dwojga szortów.
Wśród pluraliów tantum wchodzących w związek z liczebnikami zbiorowymi są m.in. drzwi, sanie, grabie, skrzypce, imieniny, urodziny, nóżęta, rączęta, a także nazwy par małżeńskich, np. wujostwo, premierostwo, małżonkowie, dziadkowie, kochankowie, Andrzejowie (Andrzej z żoną), rodzice, nowożeńcy, oblubieńcy, wreszcie rzeczownik państwo w znaczeniu osobowym, niekoniecznie jednak odnoszący się do dwóch osób.
Jeśli bardzo Panią ten temat zajął, to proszę zapoznać się z artykułem Anny Andrzejczuk Dwoje urodzin to brzmi dziwnie. Norma językowa dotycząca połączeń rzeczowników plurale tantum z liczebnikami a jej realizacja w tekstach („Język Polski” XCI, 2011, nr 4, s. 273–283).
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego