Na prawo most, na lewo most…

Na prawo most, na lewo most…
16.11.2014
16.11.2014
Witam Panów Profesorów i Panie Profesor!
Jak sie mówi poprawnie po polsku: na prawo, na lewo czy w prawo, w lewo? W podręcznikach języka polskiego napisanych dla Węgrów raz występuje na, a następnie w. Może jest poprawnie i tak, i tak? Czy jest różnica w znaczeniu użycia jednej czy drugiej formy?
Bardzo dziękuję za odpowiedź! Serdeczne pozdrowienia z Debrecen!
Á.P. Éva
W pierwszej chwili myślałem, że przy czasownikach ruchu wybór jest obojętny, por. iść w prawo – 35 wystąpień w NKJP, iść na prawo – 64 wystąpienia (z nich tylko nieliczne dotyczą wyboru studiów). Nie zawsze jednak tak jest, por. skręcić w prawo – 310 wystąpień w NKJP, skręcić na prawo – tylko 14 wystąpień. Co więcej, wychodzić na prawo – 88 wystąpień (niemal wszystkie w didaskaliach do sztuk Mrożka), wychodzić w prawo – ani jednego. Wygląda na to, że różne czasowniki ruchu mogą mieć różne preferencje.
Przy czasownikach statycznych, np. być, używamy wyrażeń z przyimkiem na, np. „Winda jest na lewo”, „Samochód Pani Słabej stał na prawo od furtki” (za NKJP).
W wojsku i w harcerstwie istnieją komendy W prawo zwrot! i W lewo zwrot!, a nie Na prawo zwrot! i Na lewo zwrot! (te ostatnie można znaleźć w NKJP tylko w powieściach historycznych Wacława Gąsiorowskiego). Zaletą konstrukcji z przyimkiem w jest to, że są krótsze.
Ten krótki przegląd pokazuje, że zagadnienie jest dość skomplikowane. Jak zwykle zresztą, gdy chcieć wejrzeć w szczegóły.
Dziękujemy za pozdrowienia z Debreczyna (tak po polsku). Udanych kwerend w archiwum poradni PWN!
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego