Orzeczenie przy podmiocie szeregowym
Szanowni Państwo,
moje pytanie dotyczy orzeczenia przy podmiocie szeregowym w zdaniach:
Zasady fizyki, jakim podlega(ją) stal i guma, znajdziesz w podręczniku,
W domu jest kilka starych książek i wyblakłe plakaty, majtki, koszule i spodnie,
Bliżej nas miało stanąć kilka drzew i osiedle,
Moim zdaniem są poprawnie zbudowane. Czy mam rację?
Z poważaniem
Czytelniczka
W pierwszym zdaniu orzeczenie musi wystąpić w liczbie mnogiej, a zatem poprawnie jest tylko:
Zasady fizyki, jakim podlegają stal i guma, znajdziesz w podręczniku.
W zdaniu drugim niezręczne jest łączenie tak różnych elementów, jak książki i plakaty z częściami garderoby (majtki, koszule i spodnie). Jeśli jednak zależy nam na takim ich zestawieniu, to orzeczenie powinno przybrać formę liczby mnogiej, a przed wyliczeniem trzeba postawić dwukropek:
W domu są: kilka starych książek i wyblakłe plakaty, majtki, koszule i spodnie.
Co prawda, orzeczenie może wystąpić w liczbie pojedynczej, jeśli stoi przed podmiotem szeregowym, jednak przy tak dużej liczbie elementów podmiotu, wskazujących w dodatku na tak różne rzeczy, należy tego unikać.
Trzecie zdanie jest poprawne.
-
2.12.2020
Miałabym uwagę co do pierwszego zdania – pani Kłosińska uznała, że orzeczenie musi wystąpić w liczbie mnogiej, mimo że zdanie to spełnia poniższe wymagania: szyk przestawny, brak kolizji rodzajowej między podmiotem a orzeczeniem (czas teraźniejszy), a zatem liczba pojedyncza powinna być w tym zdaniu dopuszczalna. Sama Pani Kłosińska pisała w odpowiedzi na inne pytanie: „...jeśli orzeczenie stoi przed podmiotem szeregowym, dopuszcza się liczbę pojedynczą (por. Nowy słownik poprawnej polszczyzny pod red. A. Markowskiego, Warszawa, PWN 1999, s. 1713–1714)” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/orzeczenie-przy-podmiocie-szeregowym;16622.html)
Z poważaniem
Weronika Piecko
