To sto złotych, te sto złotych czy tych sto złotych?
tego typu problem składniowy był już nie raz poruszany, ale jakoś w dalszym ciągu nie jest to dla mnie jasne: Pożyczyłem mu to, te czy tych sto złotych?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
30.10.2016
30.10.2016
Szanowni Państwo,tego typu problem składniowy był już nie raz poruszany, ale jakoś w dalszym ciągu nie jest to dla mnie jasne: Pożyczyłem mu to, te czy tych sto złotych?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
Na pewno nie jest poprawne zdanie Pożyczyłem mu to sto złotych, ponieważ to jest zaimkiem w liczbie pojedynczej, łączonym z rzeczownikami rodzaju nijakiego, a sto to liczebnik. Można sobie wyobrazić jednie konstrukcję To sto złotych było zniszczone, w której wyrażenie sto złotych oznacza banknot stuzłotowy – wówczas sto staje się rzeczownikiem (zresztą, do tej kategorii kiedyś wyraz ten należał).
Możliwe jest jedynie łączenie liczebnika (odnoszącego się do wartości większej niż jeden) z zaimkiem w liczbie mnogiej. Ponieważ liczebnik sto (tak jak pięć, sześć itd.) wymaga dopełniacza (sto → czego? → złotych, psów, domów, pól itd.), to najwłaściwsze jest połączenie go z zaimkiem w dopełniaczu liczby mnogiej, a więc tych (Pożyczyłem mu tych sto złotych).
Poprawne są jednak także konstrukcje z zaimkiem w mianowniku liczby mnogiej: Pożyczyłem mu te sto złotych.
Opisane tu zasady dotyczą połączeń liczebników ze wszystkimi zaimkami, nie tylko ze wskazującymi. Powiemy zatem zarówno: Moich pięć psów biegało po parku, jak i Moje pięć psów biegało po parku. Należy pamiętać o tym, że jeśli zaimek stoi po liczebniku (a nie przed nim), to musi on przybrać postać dopełniacza, a zatem: Pięć moich psów biegało po parku.
Możliwe jest jedynie łączenie liczebnika (odnoszącego się do wartości większej niż jeden) z zaimkiem w liczbie mnogiej. Ponieważ liczebnik sto (tak jak pięć, sześć itd.) wymaga dopełniacza (sto → czego? → złotych, psów, domów, pól itd.), to najwłaściwsze jest połączenie go z zaimkiem w dopełniaczu liczby mnogiej, a więc tych (Pożyczyłem mu tych sto złotych).
Poprawne są jednak także konstrukcje z zaimkiem w mianowniku liczby mnogiej: Pożyczyłem mu te sto złotych.
Opisane tu zasady dotyczą połączeń liczebników ze wszystkimi zaimkami, nie tylko ze wskazującymi. Powiemy zatem zarówno: Moich pięć psów biegało po parku, jak i Moje pięć psów biegało po parku. Należy pamiętać o tym, że jeśli zaimek stoi po liczebniku (a nie przed nim), to musi on przybrać postać dopełniacza, a zatem: Pięć moich psów biegało po parku.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski