dwa psy, pięć psów
Witam,
dlaczego mówimy „Są dwa/trzy/cztery psy”, ale już „Jest pięć/sześć/siedem… psów”. Mam tu na myśli czasownik, który występuje raz to w liczbie pojedynczej, a raz w mnogiej oraz rzeczownik, który raz w mianowniku a raz w dopełniaczu.
Pozdrawiam,
Kamil
Różnica w łączliwości liczebników jest związana z genezą współczesnych liczebników, które pochodzą od różnych części mowy. Liczebnik dwa to (podobnie jak współczesny liczebnik jeden) dawny zaimek. Liczebniki trzy (psł. *trьje) i cztery (psł. četyre) to natomiast genetyczne przymiotniki. W związku z tym, że przymiotniki na pewnym etapie ewolucji języka zaczęły odmieniać się zgodnie z odmianą zaimkową, liczebniki, które pochodzą od tych dwóch odmieniających się analogicznie części mowy, przybrały podobną odmianę i podobne wymagania składniowe. W związku z tym łączą się z czasownikiem w liczbie mnogiej.
Liczebniki pięć (psł. *pętь) sześć (*šestь), siedem (*sedmь) to dawne rzeczowniki, a zatem po powstaniu semantycznej klasy liczebników zachowują się tak samo jak rzeczowniki i na poziomie składniowym wymagają czasownika w liczbie pojedynczej.