inicjał na kilka wersów

inicjał na kilka wersów

13.03.2015
13.03.2015

Dzień dobry,

czy jeśli inicjałem wpuszczonym na kilka wersów jest spójnik lub przyimek, to między nim a następnym wyrazem powinna być spacja? Wtedy wersy sąsiadujące z inicjałem nie zaczynałyby się od tego samego miejsca.

Pozdrawiam

Inicjał jest ornamentem typograficznym i rządzi się swoimi prawami. Inicjały można składać na kilka sposobów – jako wpuszczone, podniesione, wysunięte na lewy margines itp.

Standardowo odstęp pomiędzy inicjałem wpuszczonym a resztą wierszy tekstu jest stały, tzn. początki kolejnych wierszy obłamujących inicjał stanowią pionową linię. Ów standardowy odstęp nie wpływa zasadniczo na odczytanie pierwszego wyrazu tekstu rozpoczętego inicjałem. Czasami możemy mieć jednak do czynienia z sytuacją niestandardową. Zazwyczaj problem wynika z budowy litery inicjałowej lub z tego, że inicjał – jednoliterowy spójnik albo przyimek – stanowi samodzielny wyraz. Bywa, że oba przypadki zachodzą naraz.

W takich sytuacjach powinniśmy zwiększać lub zmniejszać – za pomocą funkcji kerningu – światło pomiędzy inicjałem wpuszczonym a dalszym tekstem, by czytelnik nie miał żadnych wątpliwości, czy tekst zaczyna się od słowa (słów): A trakcja (spójnik a + rzeczownik trakcja w zn. ‘zasilanie pojazdu szynowego’) czy Atrakcja (‘coś interesującego’); I taka (spójnik i + zaimek przymiotny wskazujący) czy Itaka (wyspa na Morzu Jońskim). Zob. przykłady g i h na stronie http://barefootliam.blogspot.ca/ 2014/05/bruce-rogers-on-drop-caps.html.

Decyzja, czy regulować standardową odległość tylko pierwszego wiersza tekstu po inicjale, czy też wszystkich wierszy tekstu obłamujących inicjał z prawej strony, zależy od rodzaju inicjału (surowa litera czy litera wpisana w ornament) oraz od kształtu samej litery (litera wpisująca się w kwadrat lub prostokąt, np. O, Z, N, S, I, czy litera z ukośnymi kreskami, np. W, V, A). Mamy w zasadzie dwie możliwości. Regulujemy odstęp tylko w pierwszym wierszu tekstu, a pozostałe wiersze pozostawiamy w odległości standardowej (przykłady powyżej) albo też dostosowujemy wszystkie wiersze obłamujące do kształtu inicjału (przykład z literą A na stronie: http://barefootliam.blogspot.com/2014/05/drop-caps-other-writing-systems-other.html).

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego