jagoda czy borówka?

jagoda czy borówka?

29.11.2006
29.11.2006

Witam serdecznie.

Chciałam zapytać, jak właściwie nazywa się owoc leśny, który rośnie na małych krzewinkach i ma ciemnoniebieski kolor. Ja mówię na to jagoda (jestem z Dolnego Śląska), lecz moja koleżanka, która pochodzi z rzeszowszczyzny, mówi borówka. Która forma jest poprawna? Czy któraś z nich to regionalizm lub nazwa potoczna?

Będę wdzięczna za odpowiedź,

z poważaniem,

Natalia Stochmal

Właściwa polska nazwa rośliny Vaccinium myrtillus według Encyklopedii PWN to borówka czarna, borówka czernica, jagodzina, potocznie czarna jagoda, ale – co w tym kontekście nieco dziwi – wszystkie te informacje znajdujemy pod hasłem czernica, nie uważanym przez redaktorów za nazwę właściwą.

Na Dolnym Śląsku w miejscowościach i rodzinach, gdzie dokonała się tzw. integracja językowa, używa się form najczęstszych, typowych zwykle dla polszczyzny warszawskiej, a taką jest jagoda.

Owoce i krzaczki borówki czarnej nazywane są ponadto jasnymi (modrymi, sinymi, ciemnymi, leśnymi) jagodami. Borówka jest klasycznym, pełnoprawnym, uznanym i udokumentowanym regionalizmem, którego użycie może prowadzić do chwilowego niepozrozumienia. Nie jest to jednak słowo niepoprawne. Patrząc na problem z Krakowa czy Rzeszowa, można uznać jagodę za regionalizm charakterystyczny dla Małopolski północnej, Górnego Śląska, Wielkopolski, Pomorza i Mazowsza, a nie za wyraz ogólnopolski.

Zasięgi geograficzne poszczególnych form ilustruje mapa dołączona do artykułu Elżbiety Belcarzowej, Czarne jagody, borówki i ich synonimy, Język Polski XL: 1960, s. 281–291.

Ślę najlepsze pozdrowienia, podjadając kromkę / pajdę chleba z dżemem jagodowym (z borówek).

Artur Czesak, IJP PAN, Kraków
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego