jagoda czy borówka?
Witam serdecznie.
Chciałam zapytać, jak właściwie nazywa się owoc leśny, który rośnie na małych krzewinkach i ma ciemnoniebieski kolor. Ja mówię na to jagoda (jestem z Dolnego Śląska), lecz moja koleżanka, która pochodzi z rzeszowszczyzny, mówi borówka. Która forma jest poprawna? Czy któraś z nich to regionalizm lub nazwa potoczna?
Będę wdzięczna za odpowiedź,
z poważaniem,
Natalia Stochmal
Właściwa polska nazwa rośliny Vaccinium myrtillus według Encyklopedii PWN to borówka czarna, borówka czernica, jagodzina, potocznie czarna jagoda, ale – co w tym kontekście nieco dziwi – wszystkie te informacje znajdujemy pod hasłem czernica, nie uważanym przez redaktorów za nazwę właściwą.
Na Dolnym Śląsku w miejscowościach i rodzinach, gdzie dokonała się tzw. integracja językowa, używa się form najczęstszych, typowych zwykle dla polszczyzny warszawskiej, a taką jest jagoda.
Owoce i krzaczki borówki czarnej nazywane są ponadto jasnymi (modrymi, sinymi, ciemnymi, leśnymi) jagodami. Borówka jest klasycznym, pełnoprawnym, uznanym i udokumentowanym regionalizmem, którego użycie może prowadzić do chwilowego niepozrozumienia. Nie jest to jednak słowo niepoprawne. Patrząc na problem z Krakowa czy Rzeszowa, można uznać jagodę za regionalizm charakterystyczny dla Małopolski północnej, Górnego Śląska, Wielkopolski, Pomorza i Mazowsza, a nie za wyraz ogólnopolski.
Zasięgi geograficzne poszczególnych form ilustruje mapa dołączona do artykułu Elżbiety Belcarzowej, Czarne jagody, borówki i ich synonimy, Język Polski XL: 1960, s. 281–291.
Ślę najlepsze pozdrowienia, podjadając kromkę / pajdę chleba z dżemem jagodowym (z borówek).