„tutej”
23.12.2002
23.12.2002
Często w TV słyszę w wypowiedziach znanych osób słowo tutej zamiast tutaj. Proszę o komentarz, skąd bierze się taka nieprawidłowość i czy to jeszcze jest nieprawidłowość, skoro znane postacie lansują słowo tutej.Dobrze, że Pan tylko słyszy to słowo – byłoby gorzej, gdyby je Pan widywał na ekranie. Wymowa „tutej” jest potoczna i jako taka nie zasługuje na upowszechnianie w sytuacjach publicznych, np. w środkach masowego przekazu. Telewizja jednak ma różne oblicza: jeśli bohater programu talk show mówi „tutej” zamiast „tutaj”, to można mu to wybaczyć, ale jeśli tak mówi prymas w swoim orędziu albo premier w rządowym exposé, to nie jest dobrze.
A skąd się wzięła wymowa „tutej”? Myślę, że głównie z analogii do słowa dzisiaj, w którym samogłoska w ostatniej sylabie, znajdując się między dwiema głoskami wysokimi (tzn. wymawianymi przy uniesionym grzbiecie języka), ma podniesioną artykulację i brzmienie pośrednie między a i e. W potocznej wymowie słychać zaś po prostu „dzisiej”, co nie jest naganne. Upodobnieniu wymowy „tutej” do „dzisiej” sprzyja dodatkowo identyczne zakończenie obu wyrazów.
A skąd się wzięła wymowa „tutej”? Myślę, że głównie z analogii do słowa dzisiaj, w którym samogłoska w ostatniej sylabie, znajdując się między dwiema głoskami wysokimi (tzn. wymawianymi przy uniesionym grzbiecie języka), ma podniesioną artykulację i brzmienie pośrednie między a i e. W potocznej wymowie słychać zaś po prostu „dzisiej”, co nie jest naganne. Upodobnieniu wymowy „tutej” do „dzisiej” sprzyja dodatkowo identyczne zakończenie obu wyrazów.
Mirosław Bańko