Będzie zrywać czy będzie zrywała?

Będzie zrywać czy będzie zrywała?
2.03.2004
2.03.2004
Witam serdecznie!
Czy można używać wyrazu w formie bezokolicznika, zadając komuś pytanie typu: „Kochanie, czy będziesz jeść ten gulasz?”, czy może lepiej zapytać „Kochanie, czy będziesz jadł ten gulasz?”. I jeszcze dwa zdania: „Czy ona będzie zrywać te zielone jabłka?”, a może „Czy ona będzie zrywała te zielone jabłka?”.
Będę wdzięczny za odpowiedź.
Pozdrawiam,
Mariusz Więckowski
Szanowny Panie,
zacytowane zdania w obu wariantach są równie poprawne. Norma nie faworyzuje konstrukcji czasu przyszłego czasowników niedokonanych z bezokolicznikiem ani z dawnym imiesłowem przeszłym typu jadł, zrywała. Trzeba tylko pamiętać, że:
1. Konstrukcja z imiesłowem nie może być użyta w szyku przestawnym, tzn. czasownik być musi być zawsze przed imiesłowem.
2. Czas przyszły czasowników wymagających dopełnienia bezokolicznikowego tworzymy z imiesłowem, np. „Wreszcie będę mógł/ mogła odpocząć’’ (unikamy podwójnego bezokolicznika w zdaniu).
Tyle norma. Jeśli chodzi o zwyczaj językowy, to konstrukcji imiesłowowych używa się częściej przy podmiotach męskich, a bezokolicznikowych przy żeńskich. Szczególnie wyraźna jest ta przewaga w 1. os. liczby pojedynczej, a więc tam, gdzie rodzaj gramatyczny zgadza się z płcią nadawcy. Zwyczaj ten można interpretować i tak, że w jedynej konstrukcji gramatycznej pozwalającej wybrać między konstrukcją ukrywającą a ujawniającą rodzaj (i płeć mówiącego) kobiety częściej te informacje ukrywają w bezokoliczniku, a mężczyźni ujawniają w imiesłowie. Oczywiście mają tu znaczenie także inne czynniki: męska konstrukcja imiesłowowa ma tyle samo sylab co bezokolicznikowa, ale forma żeńska jest już dłuższa, a więc czujemy jej odrębność.
Warto dodać, że konstrukcja imiesłowowa czasu przyszłego jest polską specjalnością. Inne języki północno-słowiańskie używają w tej funkcji wyłącznie bezokolicznika.
Marek Łaziński, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego