Chcesz ogórka czy ogórek?

Chcesz ogórka czy ogórek?
16.07.2001
16.07.2001
Szanowni Państwo,
problem z jedzeniem! Czy „Zjadłam ogórka”, czy raczej „Zjadłam ogórek"? A co z pomidorem? „Zjadłam pomidora"? A kiedy gorąco, to „Zjadłam loda”, a może raczej „Zjadłam lody"? Będę wdzięczna za wyjaśnienie. W tej chwili jeden poprawia drugiego, jak nie przymierzając przysłowiowy Marcin.
Serdecznie pozdrawiam,
Krystyna Urbańska
Wybór formy zależy od stylu wypowiedzi. Potocznie możemy powiedzieć „Zjadłem ogórka (pomidora)”, ale w książce kucharskiej przeczyta Pani raczej „Ogórek (pomidor) pokroić w plasterki”. Potocznie powiemy „Kup mi loda”, ale w kawiarni zamówimy raczej „lody z bakaliami”.
Zasadniczo biernik rzeczowników męskich, które nie oznaczają istot żywych, jest równy mianownikowi. Czasem jednak jest równy dopełniaczowi – tak jakby dany rzeczownik był nazwą zwierzęcia. Takich zwierzęcych co do rodzaju gramatycznego rzeczowników o niezwierzęcym znaczeniu jest w polszczyźnie kilkaset, np. oberek, rydz, drops, całus, i większość z nich układa się w dłuższe lub krótsze serie. Zob. hasło biernik w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN, str. 1619-1620. Zob. też Inny słownik języka polskiego PWN, gdzie wszystkie rzeczowniki męskozwierzęce – jak te wyżej wymienione – zostały oznaczone specjalnym symbolem, aby użytkownicy słownika wiedzieli, jak ich używać.
Mirosław Bańko
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego