Chełm gdański

Chełm gdański
12.02.2014
12.02.2014
Dobry wieczór.
Jestem mieszkanką dzielnicy Chełm w Gdańsku od ponad 30 lat (od urodzenia). Ostatnio zwrócono mi uwagę, że błędnie używam formy z Chełmu zamiast z Chełma – a ja przyznaję, że nigdy nie usłyszałam od mieszkańców wersji drugiej (nawet w szkole). Czy uzus ma tu już pierwszeństwo przed normą?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Rzeczywiście, mieszkaniec Gdańska powie raczej, że zna kogoś z Chełmu lub że sam jest z Chełmu, a nie z Chełma. Z małego sondażu, który przeprowadziłam wśród gdańszczan zamieszkujących różne dzielnice, wynika, że formę tę wybrałoby około 85% osób. Podobny obraz zjawiska można uzyskać na podstawie forum mieszkańców miasta. O nieco wyższej nawet preferencji formy Chełmu świadczy popularny gdański portal informacyjny. Dla mnie samej, rodowitej gdańszczanki, forma ta brzmi jak najbardziej naturalnie. Tymczasem ustalenia normatywne Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych przewidują dla dopełniacza nazwy gdańskiej dzielnicy końcówkę -a.
W opracowanym przez tę komisję wykazie urzędowych nazw miejscowości znajduje się w sumie 18 nazw Chełm lub takich, w których skład Chełm wchodzi. Najbardziej znany Chełm, nazwa miasta na Lubelszczyźnie, ma w dopełniaczu końcówkę -a, natomiast inne – nazwy wsi, przysiółków, osad i dzielnic – albo końcówkę -a, albo -u. Warto dodać, że obecną polską nazwę gdańskiej dzielnicy wprowadzono zaledwie po wojnie (zamiast poprzedniej, niemieckiej), sam zaś Chełm, dziś jedna z największych dzielnic mieszkaniowych Gdańska, zaczął się dynamicznie rozwijać dopiero w latach osiemdziesiątych XX w. W sumie zatem użycie tej nazwy nie ma jeszcze bardzo długiej tradycji. Jednak bez dokładniejszych studiów onomastyczno-historycznych nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć, dlaczego powstały takie różnice w odmianie, a co za tym idzie – orzec, z czego wynika rozbieżność między skodyfikowaną normą a uzusem językowym.
Ewa Badyda, Uniwersytet Gdański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego