Czy wolno słowotworzyć?

Czy wolno słowotworzyć?
7.12.2010
7.12.2010
Witam,
Mam prośbę o informacje w dwóch poniższych kwestiach:
1. Czy wyraz rozskupić jest poprawny słowotwórczo? Czy mógłby być użyty jako przeciwieństwo skupić, synonim rozproszyć i zdekoncentrować?
2. Prosiłbym też o informację, jak słowotwórstwo jest spostrzegane przez językowców i osoby wykształcone w tej dziedzinie. Czy należy go unikać, tym samym dbając o czystość ojczystego języka? Czy wręcz przeciwnie – pozwalać sobie na nie w razie potrzeby?
Z wyrazami szacunku
BA
Chodzi Panu o to, jak postrzegane jest kreatywne słowotwórstwo? Stosownie do talentów słowotwórcy – autora wierszy, kalamburów, haseł reklamowych i innych wypowiedzi, w których tworzenie nowych wyrazów technikami słowotwórczymi jest spotykane. Trzeba pamiętać oczywiście o wymogach gatunku: nie każdy rodzaj wypowiedzi pozwala na tworzenie nowych słów.
Co się tyczy czasownika rozskupić, to względy fonologiczne nie stają mu na przeszkodzie. Nie mamy wprawdzie wielu słów na rozsk-, ale mamy liczne i dobrze znane słowa na rozst-, a więc o tej samej strukturze fonologicznej (roz- plus dwie samogłoski bezdźwięczne). Z fonologicznego punktu widzenia wadą słowa rozskupić jest tylko to, że trudno je wymówić, a uproszczenie wymowy grozi pomyleniem go z czasownikiem rozkupić.
Mniej korzystnie wypada ocena słowa rozskupić ze stanowiska jego morfologii, czyli budowy. Czasownik ten jest wewnętrznie sprzeczny: roz- sygnalizuje w nim odwrotne działanie niż s-. Nie znalazłem innych czasowników w polszczyźnie o takiej strukturze, ani z inicjalnym rozs-, ani z rozz-. Nie mogę też uprzytomnić sobie analogicznych struktur z innymi oponującymi przedrostkami, nie mówimy np. wywejść ani podzeskoczyć.
Nawet jednak gdyby znalazł się przykład analogiczny, pozostaje pytanie: na czym miałaby polegać przewaga rozskupić nad rozproszyć albo zdekoncentrować? Trzeba mieć istotny powód, aby tworzyć nowe słowo zamiast posługiwać się istniejącymi.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę

Znaleziono w książkach Grupy PWN

Trwa wyszukiwanie...  
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego