Darmowy poczęstunek

Darmowy poczęstunek

4.01.2023
4.01.2023

Szanowni Państwo, czy poprawne jest wyrażenie „darmowy poczęstunek”, np. w zdaniu: „Potem zapraszamy na darmowy poczęstunek”?

Z poważaniem


Szanowna Pani,

poczęstunek to coś, czym się częstuje gości — z założenia więc jest darmowy. Czasy się jednak zmieniają i zdarza nam się uczestniczyć w małych przyjęciach (organizowanych np. przez jakieś stowarzyszenia), na których zbierane są pieniądze, i to nie na szczytny cel (wówczas byłby to poczęstunek z kwestą), lecz na działalność organizacji (zwykle goście są uprzedzeni o konieczności zabrania ze sobą określonej kwoty). Takie przyjęcia także są nazywane poczęstunkami. Widać więc, że zmieniające się obyczaje wpływają na semantykę słów. Sądzę, że aby uniknąć nieporozumień, gospodarze organizujący poczęstunki w tradycyjnym rozumieniu zapraszają swych gości na darmowy poczęstunek. Dlatego nie uznałabym darmowego poczęstunku za błąd.

Na moją ocenę tego wyrażenia wpływa też to, że pleonazmy (a tym byłby darmowy poczęstunek, w którym wyraz podrzędny powiela element treści wyrazu nadrzędnego) — wbrew temu, co można przeczytać lub usłyszeć — z założenia nie są niczym groźnym dla języka (wiele porad na ten temat można znaleźć po wpisaniu w wyszukiwarkę poradnianą słowa pleonazm). Oprócz kilkunastu konstrukcji, które kiedyś zostały uznane za błędne i utrwaliły się w naszej świadomości jako niepoprawne (są to np. cofać się do tyłu, kontynuować dalej, akwen wodny, geneza powstania), jest całe mnóstwo innych (np. podskoczyć do góry, młody chłopak, zjechać w dół), na które w ogóle nie zwracamy uwagi i które nie budzą naszych wątpliwości normatywnych. Powstają one w wyniku naturalnej dla komunikacji potrzeby uwyraźnienia treści. Do nich należy niewątpliwie też darmowy poczęstunek.


Z pozdrowieniami

Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego