Chciałbym zapytać o słowo "matriarchia". Słownik nie zna takiego terminu. Jest tylko "matriarchat", analogicznie do "patriarchatu". Ale skoro istnieje termin "anarchia" i "oligarchia", to dlaczego, przez analogię, nie wprowadzić "matriarchii" czy "patriarchii"? Tym bardziej, że termin "patriarchat" ma swoje ściśle określone, specyficzne i odmienne od potocznego znaczenie w kontekście kościelnym.

pz

Szanowna Poradnio Językowa, czy mogę prosić o wyjaśnienie, skąd wzięło się nowe (przynajmniej dla mnie) znaczenie słowa „mieć”, oznaczającego fakt, który podobno zaistniał? Przykład: „Córka miała uciec z domu po kłótni z rodzicami ” - tu oznacza najbardziej prawdopodobny przebieg zdarzeń. Nigdy nie słyszałem, aby ktoś w ten sposób wyrażał się w mowie potocznej, takiego znaczenia słowa „mieć” nie ma w słowniku, ani nigdy nie uczono go w szkołach, ale ta forma jest nagminnie używana w mediach.

W ostatnim czasie, na rożnego rodzaju serwisach społecznościowych spotykam się ze zwrotem „nabędę drogą kupna…”. Chciałbym się zapytać czy ten zwrot jest poprawny i jaki w ogóle ma sens pisanie go zamiast zwykłego „kupię”? Dla mnie taki zwrot brzmi jakby był pisany bardzo na siłę, po to żeby wypowiedz wyglądała mądrzej, dostojniej albo bardziej formalnie, a tym czasem, według mnie, jest zupełnie odwrotnie.

Pozdrawiam

Szanowni Eksperci,

w literaturze (np. w "Historii Litwy" Jerzego Ochmańskiego) spotykam się czasem z konstrukcją "stadnina końska" zamiast powszechnie używanej "stadniny koni". Czy taka forma jest dopuszczalna?

Witam,

Jak napisać domniemane wyrażenie zgody?

Czy Poradnia zetknęła się z przymiotnikiem całuśny, a jeśli tak, to w jakim znaczeniu?

W sprawie kobiety-księdza chciałbym zaproponować przywrócenie staropolskiej ksieni w tym nowym znaczeniu (stare jest historyczne i prawie nieznane). Gdy "ksiądz" jeszcze oznaczał "możnego pana", to odpowiednikiem żeńskim była księgini (stąd wieś Księginki w Wielkopolsce), później skrócona do "ksieni" już w znaczeniu odpowiedniczki opata. Ksieni brzmi dużo lepiej niż ksiądzka i jest niewątpliwie feminatywem, co dla wielu osób dziś ważne. Ksieni ma też rytm słowa "pani" co może mieć znaczenie.

Dzień dobry!

Czy słowo "dupiarz" użyte przez Prezydenta Warszawy jest obraźliwe (zwłaszcza dla kobiet), biorąc pod uwagę że:

- użył go wobec siebie samego,

- jest to neologizm (albo określenie slangowe) i można je interpretować dowolnie

- nie odnosi się do kobiet, tylko do mężczyzn (mam na myśli, że wiele kobiet jest tym urażonych)

- gdyby użył tego słowa gej, wówczas bez względu na to czy odniósłby je do siebie, czy do innych mężczyzn, nie odnosiłoby się ono do kobiet?

Dzień dobry!

czy zwrot 'udzielać daru' jest niepoprawny? Na pewnym forum rozgorzała dyskusja o to, czy daru można udzielać. Słownik poprawnej polszczyzny PWN nie odnotowuje, że to błędne zestawienie, w języku kościelnym sformułowanie to się pojawia zarówno w tekstach świeckich, jak i w Modlitwie do Ducha Świętego. Czy zatem Duch Święty nie ma prawa udzielać daru proszącym?

Pozdrawiam

Mam pytanie odnośnie znaczenia pewnych słów i ich angielskich odpowiedników.

Robię wideo na YouTube i chciałem być pewny, że dobrze rozumiem znaczenie słowa "motyw".

W internecie ciężko było znaleźć jakieś zrozumiałe wyjaśnienie; artykuł na Wikipedii jest bardzo zawiły, ale pomogły angielskie źródła. Jednak, w języku angielskim pojawiają się słowa motif i theme czyli niby motyw i temat. Ze szkoły jednak pamiętam theme jako motyw.

Co jest czym w języku polskim?

Szanowni Językoznawcy,

dlaczego czasownik „wypowiedzieć” może mieć znaczenie ‘zaczynać’ (w połączeniu z wojną) oraz ‘kończyć’ (w połączeniu z umową, gościną)? Jaka jest geneza tej rozbieżności? Słownik S.B. Lindego rejestruje nawet połączenie „wypowiedzieć pokój”, które ma takie samo znaczenie co „wypowiedzieć wojnę”. (To połączenie zawiera też WSJP PAN, ale w znaczeniu pokoju jako przedmiotu umowy, zatem znowu – ‘kończyć’).

Z poważaniem i pozdrowieniami

J.J.

Szanowni Państwo,

Chciałbym zapytać o pochodzenie formy "odkuć się" w znaczeniu potocznym «powetować sobie poniesione straty». W jaki sposób wyzwolenie z okowów stało się odkupieniem win?

Z góry dziękuję

Szanowni eksperci,

Ostatnio dręczy mnie pewne zagadnienie językowe na które nie mogę znaleźć odpowiedzi, dlatego postanowiłem zwrócić się tu o pomoc. Czy słowo heretyk w obecnym języku ma znaczenie pejoratywne?

Z wyrazami szacunku

Szanowni Państwo,

na wstępie pozdrawiam całą redakcję.

Będę wdzięczna za odpowiedź i wyjaśnienie, jak nazywać kobietę narodowości romskiej. Spotkałam się niedawno z określeniem: Romni, co było dla mnie zaskoczeniem, bo do tej pory romskie kobiety określałam jako Romki (Romka, Romki). Czy obie formy są poprawne, czy któraś jest preferowana w publikacjach, na wystawach itp. Skąd się wzięła językowo forma: Romni?

Z wyrazami szacunku,

Czytelniczka

Jak zapisywać nazwę słynnej chińskiej herbaty: keemun (tak najzęściej w internecie, ale to pewnie z angielskiego) czy kimun?

Dziękuję!

Dorota

Dobry wieczór. Od kilku zastanawiam się nad pewną funkcją "to" jako zastępstwo czasownika "jest" np. "On to dobry człowiek" vs. "On jest dobrym człowiekiem". Czy jest to jakiś dialektyzm albo jakaś naleciałość z języka rosyjskiego? Jaka jest różnica między oba zdaniami? Dziękuję

Czy w zdaniu „Zamknij japę w czasie jedzenia !” wyraz japa jest pospolitym określeniem ust lub twarzy, jak podaje Słownik Języka Polskiego PWN i kiedy straciło ono emocjonalne znaczenie? Słownik Doroszewskiego opisuje to słowo jako przestarzałe i rubaszne, a Wikisłownik jako gwarowe, grubiańskie i wulgarne, podobnie, jak ja je odbieram.

Szanowni Państwo,

Uprzejmie proszę o wskazaniejJak brzmi nazwa mieszkańca wsi Mała Wieś (w powiecie płockim) oraz Mała Wieś przy Drodze (w powiecie nowodworskim). Zasada będzie zapewne ta sama.

Szanowni Państwo,

Adam Pomorski w posłowiu do swojego tłumaczenia „Fausta” Goethego (Warszawa, 1999) pisze: „Wśród polskich tłumaczy "Fausta" od początku zresztą zabrakło wielkich indywidualności pisarskich. (...) Spośród kilkunastu translatorów jaką taką pozycję mieli Józef Paszkowski (...) i Emil Zegadłowicz (...) poeta trzeciej gildii, lokalny piewca Podbeskidzia)”. Co Państwa zdaniem należy rozumieć przez sformułowanie „poeta trzeciej gildii”?

Z wyrazami szacunku

Piotr Michałowski

Szanowni Państwo,

pragnę się dowiedzieć, czy za poprawne uważa się określenie „zasys” (w odniesieniu do siły zasysania lub nazwy przedmiotu zasysającego).

Z wyrazami szacunku,

Alicja Wierzbicka