Dlaczego

Dlaczego

3.06.2022
3.06.2022

Dzień dobry,

czy zgonie z normą językową, poprawne jest udzielanie odpowiedzi w formie zdania okolicznikowego celu (żeby...) na pytanie "Dlaczego...?" i odwrotnie?

Czy w przypadku takiego dialogu:

- Dlaczego Franek idzie do dentysty?

- Żeby sprawdzić mu ząbki.

odpowiedź na zadane pytanie jest prawidłowa z perspektywy poprawności językowej?

Będę wdzięczna za odpowiedź.

Odpowiedź na pytanie zaczynające się od dlaczego powinna się zaczynać od ponieważ lub bo (dlaczego jest pytaniem o przyczynę, a nie o cel), a zatem:

- Dlaczego Franek idzie do dentysty?

- Bo go boli ząb.


Spójnik żeby wprowadza zdanie celowe, a o nie pytamy za pomocą konstrukcji po co:

- Po co Franek idzie do dentysty?

- Żeby dentysta sprawdził mu zęby / Żeby sprawdzić zęby.


Zauważmy że zdanie żeby sprawdzić zęby odnosi się nie do dentysty, tylko do Franka – konstrukcja „żeby + bezokolicznik” wskazuje na podmiot zdania zawierającego pytanie. Jeśli to nie Franek ma być wykonawcą czynności wskazanej w zdaniu z żeby, trzeba wprowadzić podmiot (tu: dentysta). A zatem zaproponowane przez Panią zdanie: Żeby sprawdzić mu ząbki jest niepoprawne (użycie zaimka mu wskazuje na to, że to ktoś inny ma sprawdzić zęby).


Z pozdrowieniami 

Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego