Dwa dni temu a dwa dni wcześniej
7.12.2017
Mam problem z użyciem wyrażenia X temu w wypowiedzi w czasie przeszłym. Intuicja podpowiada, że to wyrażenie określa upływ czasu miedzy zdarzeniem w przeszłości, a chwilą w której się wypowiadamy. Można powiedzieć: Jestem głodny, bo ostatni posiłek jadłem dziesięć godzin temu. Która wersja tej wypowiedzi w czasie przeszłym jest prawidłowa? Byłem głodny, bo ostatni posiłek jadłem dziesięć godzin wcześniej czy Byłem głodny, bo ostatni posiłek jadłem dziesięć godzin temu?
Wyobraźmy sobie trzy fakty:
(A) – wypowiadanie zdania (o godz. 20.00)
(B) – uczucie głodu (o godz. 15.00)
(C) – zjedzenie posiłku.
Zdanie: Byłem głodny, bo ostatni posiłek jadłem dziesięć godzin temu informuje o tym, że ostatni posiłek został zjedzony o godzinie 10.00 – teraz (o godz. 20.00) mówię, że o godzinie 15.00 byłem głodny, gdyż ostatni posiłek zjadłem 10 godzin przed momentem wypowiadania zdania.
Jeśli chcielibyśmy wskazać na to, że ostatni posiłek zjedliśmy o godzinie 5.00, to opowiadając o czymś, co się działo o godzinie 15.00, powiemy: Byłem głodny, bo ostatni posiłek jadłem 10 godzin wcześniej.
Inaczej mówiąc – wyrażenie X temu jest zrelatywizowane do momentu wygłoszenia wypowiedzi.
(A) – wypowiadanie zdania (o godz. 20.00)
(B) – uczucie głodu (o godz. 15.00)
(C) – zjedzenie posiłku.
Zdanie: Byłem głodny, bo ostatni posiłek jadłem dziesięć godzin temu informuje o tym, że ostatni posiłek został zjedzony o godzinie 10.00 – teraz (o godz. 20.00) mówię, że o godzinie 15.00 byłem głodny, gdyż ostatni posiłek zjadłem 10 godzin przed momentem wypowiadania zdania.
Jeśli chcielibyśmy wskazać na to, że ostatni posiłek zjedliśmy o godzinie 5.00, to opowiadając o czymś, co się działo o godzinie 15.00, powiemy: Byłem głodny, bo ostatni posiłek jadłem 10 godzin wcześniej.
Inaczej mówiąc – wyrażenie X temu jest zrelatywizowane do momentu wygłoszenia wypowiedzi.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
