Dwie wątpliwości ortograficzne

Dwie wątpliwości ortograficzne

13.06.2024
13.06.2024

Szanowni Państwo,

zastanawia mnie, jaka jest poprawna pisownia dosyć kolokwialnego słowa, często używanego przez młodzież do opisania osoby, która dokonała czegoś niezwykłego, czegoś, co nas zaskoczyło. W moim dzieciństwie na taką osobę mówiło się ,,przekoleś" (czasem nawet ,,prze-Edek"), np.: Ty to jesteś przekoleś! Słowniki, oprócz internetowego słownika miejskiego, nie definiują tych słów. Jaka jest więc poprawna pisownia tych słów?

Ponadto chciałbym zapytać, czy pisownia również kolokwialnego wyrażenia ,,spoko-loko" z łącznikiem jest poprawna.

Z góry dziękuję za odpowiedź!


Pozdrawiam,

Łukasz N.

Ad 1. Przedrostek prze- – jak wszystkie polskie przedrostki – zapisujemy z wyrazami pospolitymi łącznie, por. np. przekoleś, przekozak (pot. ‘o kimś bardzo śmiałym, odważnym, lubiącym się popisywać swoją brawurą’). Pisownię z łącznikiem stosuje się natomiast w wypadku nazw własnych, por. prze-Edek.

Ad 2. Spoko, loko to skrócona postać kolokwialnego wyrażenia: spoko, loko, luz i spontan (w zn. ‘nie ma sprawy’). Pisownia ta nie jest dotąd skodyfikowana. Spotyka się zasadniczo trzy warianty zapisu: rozdzielny (por. spoko loko), z łącznikiem (por. spoko-loko) i z przecinkiem (por. spoko, loko). Warianty te należałoby utrzymać. Po wejściu w życie reformy pisowni – tj. od 1 stycznia 2026 r. – tego rodzaju pisownia zostanie skodyfikowana. Jedna ze zmian w pisowni mówi bowiem, że takie trzy wersje pisowni będą dopuszczalne w parach wyrazów równorzędnych, podobnie lub identycznie brzmiących albo występujących zwykle razem (por. też: tuż tuż, trzask prask, bij zabij albo tuż-tuż; trzask-prask; bij-zabij, albo tuż, tuż; trzask, prask; bij, zabij).

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego