Egzonomia 

Egzonomia 

5.01.2021
5.01.2021

Szanowni Państwo, w tłumaczeniu tekstu spotkałam się ze słowem egzonomia jako przeciwieństwo słowa autonomia. Czy słowo to funkcjonuje (jest używane) w języku polskim jako dopuszczalne?


Z wyrazami szacunku

Marzena

Szanowna Pani,

jedyne użycie słowa egzonomia, które udało mi się znaleźć, pochodzi z tekstu naukowego z zakresu pedagogiki: „[Upełnomocnienie] [j]est przejawem egzonomii, to znaczy postępowania według praw, które zostały sformułowane poza podmiotem/podmiotami” (M. Czerepaniak-Walczak, Iluzja upełnomocnienia jako środka emancypacji w edukacji i poprzez edukację [w:] R. Włodarczyk (red.), Utopia a edukacja, tom IV, Wrocław 2020, s. 137; dostępne w Bibliotece Cyfrowej). Na podstawie tego kontekstu nie mogę stwierdzić, czy egzonomia jest antonimem autonomii; przedrostek egzo- wskazuje na coś, co jest skierowane na zewnątrz, znajduje się poza czymś, działa na zewnątrz.

Nie da się odpowiedzieć na pytanie, czy słowo to jest dopuszczalne w polszczyźnie. Jak zaznaczyłam, pojawia się w tekstach naukowych i nie ma powodu wątpić w jego poprawność semantyczną. W tekstach o zasięgu ogólnym (czyli niespecjalistycznych) nie występuje, ale jeśli zacznie być używane, to należałoby zbadać przede wszystkim jego znaczenie (czy jest zbliżone do znaczenia nadanego mu przez naukę) oraz powód, dla którego ktoś się nim posłużył (jeśli nazywa zjawisko, którego nie da się inaczej określić, to zapewne nie będzie można mu nic zarzucić). Słowa jako takie nie są złe ani dobre – mogą być właściwie lub niewłaściwie użyte. 


Łączę pozdrowienia

Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego