Indianin czy Indigena?

Indianin czy Indigena?
2.11.2018
2.11.2018
Szanowni Państwo,
w tygodniku „Polityka” (nr 32, 8.08-13.08.2018) pojawił się artykuł, w którym podważano adekwatność określenia Indianie w odniesieniu do rdzennych mieszkańców Ameryki Łacińskiej, sugerując, że dla wielu tamtejszych ludzi jest ono obraźliwe i niepoprawne politycznie. Proponowano za to stosowanie wyrazu (wg artykułu z łaciny) Indigena, czyli ‘miejscowy, tubylec’. Pytam więc o poprawność wyr. Indigena i ewentualną niepoprawność wyr. Indianin, bo w słownikach wzmianki nie znalazłem.
Sprawa nazw własnych niosących dziedzictwo kolonializmu jest bardzo złożona i delikatna. W artykule, który Pani (Pan?) przywołuje (Marzena Wystrach, Boliwia: byle nie Indianin? Indianin, Indigena, Campesino?, „Polityka” 2018, nr 32, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1758944,1,boliwia-byle-nie-indianin.read) rzeczywiście mowa jest o tym, że nazwa Indianin, nie dość że nadana przypadkowo, to jeszcze jest odbierana jako dyskryminująca. Słowo Indigena, które proponują boliwijscy naukowcy, nie jest jednak znane w polszczyźnie ogólnej, choć pojawia się w polskich publikacjach naukowych (por. choćby tytuł czasopisma „Indigena. Przyszłość i współczesność tubylczych kultur amerykańskich”). Aby wyraz wszedł do języka, musi być używany – Indianin mógłby być wypierany przez Indigenę zapewne w wyniku długotrwałych (liczonych raczej w latach niż w miesiącach) działań uświadamiających niestosowność posługiwania się dotychczasową nazwą (podobnie jak to się stało np. z parą pedał – gej czy z wyrazami Murzyn – czarnoskóry, Afroamerykanin, Afropolak). Tymczasem można używać określeń opisowych, np. rdzenny mieszkaniec Ameryki Południowej. Oczywiście, nic nie stoi na przeszkodzie, by stosować nazwę Indigena, zachodzi jednak obawa, że nie zostanie ona zrozumiana (w tekście niespecjalistycznym).
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego