Jak oznaczyć błędną formę?

Jak oznaczyć błędną formę?
5.06.2009
5.06.2009
Proszę o sprecyzowanie, kiedy, gdzie i jak używa się wykrzyknika na oznaczenie błędnej formy. Czy tylko w słownikach? Czy ma to postać !rożno, czy ! rożno (z odstępem), czy może nie ! rożno? Czy to notacja wprowadzana doraźnie w danym słowniku i różna pomiędzy słownikami, czy przeciwnie – ujednolicona, określona jakąś normą? Czy takie !rożno stosowane jest tylko jako nagłówek artykułu hasłowego, czy również w tekście ciągłym? Czy dodatkowe wyróżnienie italikami jest pożądane / potrzebne?
Przyjęło się powszechnie w różnych typach publikacji niebeletrystycznych, iż błąd merytoryczny lub językowy autora cytowanego tekstu sygnalizuje się wykrzyknikiem w nawiasie kwadratowym [!] lub łacińskim określeniem [sic] albo [sic!] (dosł. ‘tak’), np.
Autorka pisze, iż „Gatunek ujawnia się na zasadzie «podobieństwa rodzinnego» (pojęcie wprowadzone przez australijskiego [!] filozofa i logika Ludwiga Wittgensteina) w konkretnych realizacjach tekstu”.

Wykrzyknik bądź łacińskie określenie występują po błędnej formie. W słownikach językowych mamy czasami do czynienia z praktyką polegającą na oznaczaniu konstrukcji niepoprawnych wykrzyknikiem poprzedzającym taką błędną fromę. Wykrzyknik poprzedza błędną formę hasłową, jak również jest stosowany w treści samego artykułu, przy czym jedni stawiają po nim spację, a inni nie czynią tego, por.
! oniemal zob. niemal, nieomal
FBI [wym. ef-bi-aj, nie: !efbjaj]
pokonywać. W czasie teraźniejszym pokonuję, dużo rzadziej pokonywam. Forma ! pokonywuję jest niepoprawna.

Jak z powyższych przykładów wynika, norma nie jest jeszcze w tym zakresie ustabilizowana. Rozwiązanie ze spacją po wykrzykniku wydaje się bardziej funkcjonalne, ponieważ znak ten jest wówczas bardziej widoczny dla czytelnika. Nie należy wszakże zapominać, iż tradycyjnym znakiem stosowanym w pracach językowych, który oznacza formę niepoprawną, jest asterysk składany bez odstępu przed błędną formą, np.
Niekiedy zaimki te używane są z błędną końcówką rodzaju nijakiego, np. *te pole, *tamte okno, *te same dziecko; poprawnie: to pole, tamto okno, to samo dziecko.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego